กิจกรรมฐานสมรรถนะกับห้องเรียนออนไลน์

สมรรถนะที่สำคัญของผู้เรียน

ในปัจจุบันการเรียนรู้และการพัฒนาศักยภาพของผู้เรียนให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงตามสถานการณ์ นอกจากจะต้องมีความรู้แล้ว ทักษะก็ยังเป็นอีกหนึ่งอย่างที่สำคัญต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน เพื่อให้เกิดสมรรถนะที่เป็นความสามารถให้ติดตัวผู้เรียนไปได้ตลอดชีวิต โดยฐานสมรรถนะที่สำคัญสำหรับผู้เรียน สามารถเเบ่งได้เป็น 6 สมรรถนะ ดังนี้

1. สมรรถนะการจัดการตนเอง
2. สมรรถนะการสื่อสาร
3. สมรรถนะการรวมพลังทำงานเป็นทีม
4. สมรรถนะการคิดขั้นสูง
5. สมรรถนะการเป็นพลเมืองที่เข้มเเข็ม
6. สมรรถนะการอยู่ร่วมกันกับธรรมชาติและวิทยาการอย่างยั่งยืน

การจัดกิจกรรมตามหลักสูตรฐานสมรรถนะสำหรับผู้เรียน ในช่วงสถานการณ์ตอนนี้ เราจะขอยกตัวอย่างกิจกรรมฐานสมรรถนะด้านการสื่อสาร มาเล่าให้ฟัง พร้อมเสนอแนะแนวทางการนำไปใช้กับห้องเรียนออนไลน์ได้ 

สมรรถนะการสื่อสาร ประกอบไปด้วยทักษะในการสื่อสาร ในโลกสมัยใหม่ (Communications, Information and Media literacy) เป็นความสามารถเลือกกลวิธีในการสื่อสารทั้งในรูปแบบวัจนภาษาด้วยการใช้ภาษาไทย และภาษาอังกฤษ หรือภาษาที่ ๓ และการใช้อวัจนภาษาเพื่อการสื่อสารให้บรรลุเป้าหมาย รวมทั้งสามารถเลือกใช้สื่อ หรือเครื่องมือในการรับ และส่งสารได้อย่างเหมาะสม มีประสิทธิภาพ

กิจกรรมด้านการสื่อสาร นักเรียนสามารถอธิบายให้ผู้อื่นรับรู้ว่าตนเอง ต้องการอะไร รับรู้และทำตามสิ่งที่ผู้อื่นต้องการให้ทำ เช่น ก่อนเข้าสู่บทเรียนเพื่อละลายพฤติกรรมของผู้เรียนก่อนเข้าเนื้อหา ขอยกตัวอย่าง กิจกรรม Ice Breaking ให้ผู้เรียนสื่อสารผ่านทางช่องแชท หรือครูผู้สอนกำหนดกิจกรรม โดยให้ผู้เรียนได้เปิดไมค์สนทนาโต้ตอบร่วมกัน เช่น ให้ผู้เรียนได้วิเคราะห์ตัวเองก่อนเริ่มกิจกรรม ในหัวข้อ เช็คระดับพลังงานของตนเอง ตั้งแต่ระดับน้อยไปถึงมาก หรือหัวข้อ คำถามทำลายกำแพง ซึ่งผู้เรียน จะสลับกันถาม-ตอบคำถามสุดครีเอท เช่น ถ้าวันหนึ่งกลายเป็นผัก จะทำยังไง? ถ้าตื่นมาแล้วกลายเป็นสัตว์ อยากเป็นสัตว์อะไร? หรือ ถ้าต้องเลือกเพื่อนในจินตนาการ อยากได้ใครเป็นเพื่อน? เป็นต้น ซึ่งในทุกๆ คำถามและคำตอบสุดแปลกนี้ มีจุดประสงค์เพื่อความสนุกสนาน เพิ่มจินตนาการ และเพื่อให้ผู้เรียนสามารถสื่อสารบอกถึงสิ่งที่ตนเองคิดได้

กิจกรรมการแลกเปลี่ยนความคิดเห็น นักเรียนสามารถแสดงความคิดเห็นที่เป็นประโยชน์ เมื่อนักเรียนคิดต่างจากผู้อื่น และสามารถโต้แย้งด้วยเหตุผลได้อย่างเหมาะสม ก่อนถึงช่วงท้ายของกิจกรรม แนะนำให้ครูชวนทวนถอดบทเรียน และชวนให้ปรับใช้ในชีวิตจริง 

โดยการจัดกิจกรรมผ่าน Learning Curve Design ในกิจกรรมฐานสมรรถนะกับห้องเรียนออนไลน์ ผู้สอนอาจจะต้องวิเคราะห์จุดมุ่งหมายเชิงสมรรถนะ และแยกองค์ประกอบออกเป็นพฤติกรรมบ่งชี้ด้านต่างๆ อาทิ ด้านพุทธิพิสัย ทักษะพิสัย และจิตพิสัย ให้มีความชัดเจน ซึ่งจะช่วยให้ง่ายต่อการสังเกตพฤติกรรม และสามารถนํามาเป็นเกณฑ์การให้คะแนน (Scoring Rubric) ในแต่ละสมรรถนะได้ 

กิจกรรมการนำเสนองาน นักเรียนสามารถนําเสนอผลงานได้ครบถ้วนตามวัตถุประสงค์ที่กําหนดไว้ และใช้สื่อเสริมเพื่อให้ผู้ฟังเข้าใจเนื้อหา เช่น กิจกรรมท้ายบทเรียน ครูสามารถประเมินผู้เรียนตามวัตถุประสงค์ได้โดย ครูกำหนดปัญหาเกี่ยวกับเนื้อหาในบทเรียน และให้นักเรียนได้ออกแบบการนำเสนอผลงานผ่านกระบวนการ STEAM Design Process ซึ่งเป็นกระบวนการที่คุณครูสามารถนำไปปรับใช้ได้อย่างหลากหลายวิชา เพื่อให้ผู้เรียนมีทักษะการตั้งคำถาม การจินตนาการ การวางแผน การลงมือปฏิบัติ และการสะท้อนคิดถึงผลที่ได้ รวมถึงหาวิธีที่ดีที่สุดในการแก้ไขปัญหา สามารถปรับปรุงชิ้นงานได้อย่างสร้างสรรค์ และสร้างองค์ความรู้ได้ด้วยตนเอง ศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ www.starfishlabz.com/blog/365-5-ขั้นตอนง่ายๆสำหรับครูมือโปร

และนี่ก็เป็นตัวอย่างการออกแบบกิจกรรมที่ส่งเสริมสมรรถนะ ในการจัดการเรียนรู้ในห้องเรียนออนไลน์ในสถานการณ์ปัจจุบัน คุณครูลองนำไปปรับใช้กับห้องเรียนออนไลน์ของคุณครูกันได้นะคะ 

ขอบคุณข้อมูลบางส่วนจาก :  

เอกสารสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน.อาจารย์ธิติ ธีระเธียร.ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาครู.มูลนิธิโรงเรียนสตาร์ฟิชคันทรีโฮม

ภาพประกอบ Learning Curve Design.อาจารย์ปัชสา เชาวน์ชูเวชช.

ภาพประกอบ กระบวนการ STEAM Design Process. มูลนิธิโรงเรียนสตาร์ฟิชคันทรีโฮม 

www.officemate.co.th/blog/ice-breaking/