รับมือปู่ย่าตายาย ไม่เข้าใจวิถีโฮมสคูล

วิถีโฮมสคูลเป็นการศึกษาทางเลือกที่แม้จะเริ่มได้รับความนิยม แต่ก็ยังไม่แพร่หลายนัก โดยเฉพาะในประเทศไทย ครอบครัวโฮมสคูลหลายๆ บ้าน คงเคยเผชิญกับสถานการณ์ที่ถูกถาม “ทำไมลูกไม่ไปโรงเรียน” หรือ “โฮมสคูลคืออะไร” ความท้าทายของการทำโฮมสคูล จึงไม่ได้มีเพียงการจัดสรรการเรียนการสอนให้เหมาะกับลูกเท่านั้น แต่ยังต้องเผชิญกับแรงเสียดทานของสังคมรอบตัว โดยเฉพาะปู่ย่าตายาย ที่อาจยังไม่เข้าใจแนวทางนี้เท่าไรนัก 

เมื่อคนรอบข้าง ต่อต้านโฮมสคูล

สิ่งหนึ่งที่ทำให้การทำโฮมสคูลประสบความสำเร็จได้ ไม่เพียงความมุ่งมั่นตั้งใจของพ่อแม่และเด็กๆ เท่านั้น แต่ครอบครัวและคนรอบข้างก็มีส่วนสำคัญที่จะเป็นแรงผลักดันให้เส้นทางการศึกษาที่เลือกไปถึงเป้าหมายได้อย่างราบรื่น อย่างไรก็ตาม บ่อยครั้ง คนรอบข้าง โดยเฉพาะปู่ย่าตายาย อาจไม่เห็นด้วยกับวิถีโฮมสคูล การที่หลานๆ ไม่ไปโรงเรียน ถือเป็นเรื่องผิดปกติสำหรับพวกเขา ที่เป็นเช่นนี้ เพราะปู่ย่าตายายหรือญาติๆ อาจยังไม่เข้าใจเรื่องโฮมสคูลมากพอ เมื่อไม่รู้ จึงกังวลและเป็นห่วง สิ่งแรกที่ควรทำเมื่อคนรอบข้างไม่เห็นด้วยกับการทำโฮมสคูล คือการให้ความรู้ความเข้าใจ บอกเป้าหมายการศึกษาของลูกที่คุณวางแผนไว้อย่างชัดเจนให้พวกเขารับรู้ นอกจากนี้อาจลองชวนให้ปู่ย่าตายายมีบทบาทในการเรียนรู้ของหลานๆ เช่น

• ชวนปู่ย่าตายายแบ่งปันประสบการณ์ แต่ละคนย่อมมีทักษะเด่นประจำตัว ในแต่ละสัปดาห์อาจผลัดเปลี่ยนให้ปู่ย่าตายาย มาแบ่งปันทักษะของตนกับหลานๆ เช่น เรียนทำอาหารกับคุณยาย ปลูกผักกับคุณปู่ เรียนรู้วิธีดูพระเครื่องกับคุณตา เรียนวิชาปฐมพยาบาลกับคุณย่า นอกจากสานสัมพันธ์ เด็กๆ ได้ความรู้ ก็ยังสร้างความรู้สึกมีคุณค่าให้กับปู่ย่าตายายด้วย
• ทัศนศึกษากับปู่ย่าตายาย ลองให้ปู่ย่าตายายลิสต์สถานที่ที่อยากไป เพื่อจัดทริปให้เด็กๆ ได้ทัศนศึกษาไปพร้อมกัน เช่น คุณตา อยากไปดูเมืองเก่าที่อยุธยา คุณก็อาจเตรียมใบงานให้ลูกศึกษาเรื่องประวัติศาสตร์สมัยกรุงศรีฯ วิธีนี้ทำให้ปู่ย่าตายายได้เข้าใจว่า การเรียนรู้เกิดขึ้นได้ตลอดเวลา ไม่เฉพาะในห้องเรียน

หากว่าทำทุกอย่าง อธิบาย ตอบทุกข้อซักถามแล้ว แต่ดูเหมือนว่าปู่ย่าตายายก็ยังไม่เห็นด้วยอยู่ดี สิ่งที่คุณทำได้คงมีเพียง แสดงเจตจำนงที่ชัดเจน เพราะคุณคือผู้รับผิดชอบชีวิตของลูก หากลูกและคุณเห็นตรงกันเรื่องการทำโฮมสคูล ก็น่าจะเพียงพอแล้ว ส่วนคนอื่นๆ อาจต้องอาศัยเวลาเป็นเครื่องพิสูจน์ว่าโฮมสคูลก็เป็นแนวทางการศึกษาที่เป็นที่ยอมรับในสังคมไม่ต่างจากการเรียนในโรงเรียน

ไปต่อได้ แม้ใครๆ ไม่ยอมรับ

จริงอยู่ว่าแรงสนับสนุนจากครอบครัวและคนใกล้ชิดช่วยทำให้เรื่องต่างๆ สำเร็จได้ง่ายขึ้น แต่หากพยายามอธิบายแล้ว แต่ปู่ย่าตายายยังไม่ยอมเห็นด้วย สิ่งที่คุณทำได้คงมีเพียงยอมรับและก้าวต่อไป อย่าลืมว่าเด็กๆ กำลังมองคุณอยู่ หากคุณและลูก ตกลงเลือกเส้นทางนี้ด้วยกัน คุณก็ต้องมั่งคงเพื่อเป็นหลักให้ลูกได้มั่นใจ หากคุณมีเหตุผลชัดเจนในการทำโฮมสคูล ถึงแม้จะไม่ได้รับการสนับสนุน แต่คุณก็จะสามารถไปต่อได้อย่างมั่นคง ลองดูคำแนะนำ ต่อไปนี้ที่อาจช่วยให้รับมือกับเสียงคัดค้านได้ง่ายขึ้นค่ะ

• รับความจริง ยอมรับว่าคนเรามีความคิดเห็นแตกต่างกันได้ หากการอธิบายเหตุผลของเรา ไม่อาจทำให้อีกฝ่ายเห็นด้วยได้ ก็ต้องยอมรับ และเคารพซึ่งกันและกัน
• สร้างขอบเขต คุณรับฟังเสียงคัดค้าน คุณชี้แจงอธิบาย คุณขอบคุณสำหรับความห่วงใย และคุณควรสร้างขอบเขตให้ใครก็ตามที่ไม่เห็นด้วย รับรู้ว่านี่คือทางเลือกของคุณในฐานะพ่อแม่ คุณได้ตัดสินใจลงไปแล้วและขณะนี้จะยังไม่มีการเปลี่ยนแปลงใดๆ จึงไม่จำเป็นต้องพูดคุยเรื่องนี้อีก 
• หลีกเลี่ยงการเปรียบเทียบ สังคมเต็มไปด้วยการเปรียบเทียบ และโลกโซเชียล ยิ่งทำให้การเปรียบเทียบเกิดได้ง่ายขึ้น อาจมีใครบางคนบอกคุณว่า “เด็กบ้านนั้นไปโรงเรียน ทำกิจกรรมได้รางวัลด้วยนะ” คุณรับรู้และชื่นชมพวกเขาได้ แต่อย่านำมาเปรียบเทียบกับลูกของตัวเอง เพราะนอกจากไม่มีประโยชน์แล้วยังอาจทำให้คุณไขว้เขวในแนวทางอีกด้วย
• ขอแรงเสริม ในขณะที่ปู่ย่าตายายหรือใครๆ ไม่เห็นด้วย แต่อย่างน้อยๆ คู่ชีวิตของคุณ ควรเป็นแรงใจในแนวทางนี้ สำหรับพ่อแม่เลี้ยงเดี่ยว ก็ควรมีใครสักคนที่สนับสนุนการทำโฮมสคูล อาจเป็นคุณแม่ในกลุ่มบ้านเรียนด้วยกัน หรือเพื่อนสนิท ใครสักคนที่คุณสามารถเปิดใจคุย ปรึกษาเรื่องแผนการเรียน ถึงแม้เขาอาจจะไม่เห็นด้วย แต่หากเขาเข้าใจ “เหตุผล” การทำโฮมสคูล ก็เพียงพอที่จะช่วยเป็นแรงเสริมที่สำคัญได้

สุดท้าย สำหรับคุณพ่อคุณแม่บ้านเรียนที่กำลังต่อสู้กับแรงต่อต้าน ขอให้รู้ว่าคุณไม่ได้เผชิญเรื่องเหล่านี้ลำพัง ขอให้รู้ว่าเสียงต่อต้าน วิพากษ์วิจารณ์ที่คุณได้ยินซ้ำๆ ไม่ใช่ความจริงเสียทั้งหมด อย่ายอมแพ้เพียงเพราะเสียงเหล่านั้น เมื่อใดที่คิดว่าจะยอมแพ้ ลองคิดไปถึงเหตุผลตั้งต้นว่าเพราะอะไรคุณถึงต้องการทำโฮมสคูล นึกถึงความสุขของลูกกับการเรียนรู้โฮมสคูล ตราบใดที่ชัดเจนในแนวทางและเป้าหมาย ครอบครัวโฮมสคูลของคุณจะไปต่อได้ตราบเท่าที่ต้องการ