เคล็ดลับมองทุกข์ให้เป็นหาสุขให้เจอ

ทุกคนเป็นกันไหมคะ ถ้าหากมีคนมาถามว่า ความสุขเราคืออะไร? หรือวันนี้อะไรทำให้ฉันมีความสุข? เราจะรู้สึกว่าตอบยาก หรือต้องขอใช้เวลาคิดหน่อย หรือบางทีก็ตอบอย่างไม่แน่ใจ เพราะบางวันชีวิตเรามักจะเจอเรื่องแย่ๆ โดยเราสนใจ/จำ/รู้สึกกับ เรื่องแย่ๆ มากกว่าเรื่องดีๆ เช่น ทะเลาะกับแฟนมา การบ้านเยอะ ไม่มีเวลาไปดูซีรีย์เกาหลีเลย ผลสอบออกมาแย่ พ่อแม่ไม่เข้าใจฉัน และอื่นๆอีก จนบางทีชีวิตเหมือนมีแต่ความทุกข์

เราอยากจะบอกทุกคนว่า เราห้ามชีวิตไม่ให้เจอความทุกข์ไม่ได้ และเราก็ห้ามชีวิตไม่ให้เจอความสุขไม่ได้เช่นกัน ดังนั้น ในแต่ละวันของเราจะต้องเจอทั้งความสุขและความทุกข์เสมอ เพียงแต่เราจะสนใจมองอะไรมากกว่ากัน หากเรามองแต่ความทุกข์ ก็คงไม่เห็นความสุข แล้วความสุขมันมองหาได้ง่ายๆ จริงไหม?

Seligman (2011) นักจิตวิทยาได้บอกไว้ค่ะว่า องค์ประกอบที่ก่อให้เกิดความสุข เรียกว่า "PERMA"

P คือ อารมณ์ทางบวก (Positive emotion) การที่คนเรามีอารมณ์ดีๆ ได้ด้วยเรื่องง่ายๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น กินอิ่ม นอนหลับ และมีความพึงพอใจในชีวิต ไม่กังวลกับอนาคต หรือ ทุกข์อยู่กับอดีตที่เปลี่ยนแปลงไม่ได้ 

E คือ ความผูกพัน (Engagement) การได้ทำในสิ่งที่ชอบ อาจจะเป็น งานที่รัก งานอดิเรก

R คือ ความสัมพันธ์ที่ดีกับบุคคลอื่น (Positive relationships) เราอยู่กับคนใกล้ชิด ไม่ว่าจะครอบครัว เพื่อน แฟน แล้วเรามีความสุข หรือเราได้รับความรักจากพวกเขา

M คือความหมายในชีวิต (Meaning) เป็นความรู้สึกว่า สิ่งที่เราเป็นอยู่หรือทำอยู่นั้น มีคุณค่ากับตนเองและทำให้เกิดความภูมิใจในตนเอง

A คือความสำเร็จ (Accomplishment) การที่เราทำได้ตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ หรือเรารู้สึกว่า เราสามารถเข้าใกล้เป้าหมายของตนเองไปเรื่อย ๆ

จากตรงนี้ เราจะเห็นเลยว่า มีต้อง 5 อย่างนะที่ทำให้เรามีความสุขได้ แต่บางทีการที่เราหาความสุขไม่เจอ มันคงเป็นเพราะเราอาจจะสนใจตัวใดตัวหนึ่ง (ที่ทำให้เราทุกข์อยู่ในตอนนั้น) มากเกินไป และละเลยที่จะดูตัวอื่น เช่น

“วันนี้ฉันทะเลาะกับที่บ้าน เพราะพ่อไม่เข้าใจ ว่าทำไม ฉันไม่อยากเรียนสายวิทย์” เจ้าตัว R (ความสัมพันธ์) ทำงานหนักมาก ทุกข์มาก จนเราไปไม่เป็น

หากเราตกอยู่ในสถานการณ์เช่นนี้คือ ทุกข์จนไปไม่เป็น มองหาความสุขก็ไม่เจอ เราอยากให้เรา มานั่งรีวิว ชีวิตตนเองด้วย PERMA ค่ะว่า

1. สถานการณ์ที่เจออยู่ ตัวไหนใน PERMA ที่ทำให้ฉันทุกข์

(การถามด้วยข้อที่ 1 จะช่วยทำให้เราเจอต้นตอของความทุกข์ แล้วค่อยๆ หาทางแก้ไข)

2. มีตัวอื่นบ้างไหมนะ ที่พอทำให้ฉันสุขได้บ้าง แม้จะเป็นความสุขเล็กๆ ก็ตามที

(การถามด้วยข้อที่ 2 จะทำให้เรารู้สึกว่า อย่างน้อยๆ วันนี้ชีวิตก็ไม่ได้โหดร้ายกับฉันไปทั้งหมดนะ มันก็ยังมีเรื่องดีๆ อยู่บ้าง เช่น อาจจะเป็นความสุขง่ายๆ ที่ได้ฟังเพลงเพื่อผ่อนคลาย (P), มีเพื่อนที่ระบายความทุกข์ใจให้ฟังได้ (R), ได้มีเวลาทำกิจกรรมโปรด อย่างไปเต้น อ่านการ์ตูน (E), หรืออย่างน้อยก็ทำการบ้านเสร็จ งานกลุ่มไม่มีปัญหา (A)

การที่เราได้นั่งรีวิวตนเอง จะช่วยทำให้เราเข้าใจความสุขและความทุกข์ตนเองได้ดีมากขึ้น และปรับจูนความรู้สึกได้ดีมากขึ้น ถ้าเราจะทุกข์ก็จะไม่ทุกข์จนมองหาความสุขเล็กๆ ไม่เจอ เพราะเราจะรับรู้เสมอว่า ชีวิตมีทั้งสุขและทุกข์ปนกันไปในทุกวัน

อ้างอิง

Seligman, M. E. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. New York, NY: Atria Paperback.