สร้างพลังการเรียนรู้อย่างมืออาชีพ: Active Learning ฉบับ วPA

จากการประเมินเพื่อขอมีหรือเลื่อนวิทยฐานะ วPA ที่ให้ความสำคัญในการพัฒนาศักยภาพและสมรรถนะของครูตามระดับวิทยฐานะที่คาดหวัง โดยมุ่งเน้นให้เกิดการพัฒนาการจัดการเรียนรู้และประโยชน์ต่อผู้เรียนอย่างแท้จริง เพื่อยกระดับคุณภาพของผู้เรียนให้ดียิ่งขึ้น ซึ่งในครั้งนี้จะเป็นการพูดคุยถึงกลยุทธ์ในการออกแบบการจัดการเรียนรู้ Active Learning อย่างไรให้ตอบโจทย์การประเมินมาตรฐาน วPA

สำหรับกลยุทธ์ในการออกแบบการจัดการเรียนรู้ Active Learning สิ่งสำคัญคือ

1) การปรับเปลี่ยนแนวทางหรือวิธีการจัดการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นให้ผู้เรียนมีบทบาทในการเรียนรู้มากขึ้น กล่าวคือ ผู้เรียนจะต้องเป็นผู้คิด ผู้ลงมือทำ ค้นหา แลกเปลี่ยนเรียนรู้ และสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง

2) การออกแบบการจัดการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับบริบทและชีวิตประจำวันของผู้เรียนอย่างเหมาะสม

และส่งผลให้เกิดผลงานหรือผลการปฏิบัติของผู้เรียน เช่น

2.1) การจัดกิจกรรมที่เน้นการเรียนรู้รูปแบบ Active Learning อาทิเช่น การระดมสมอง (Brainstorming) การตั้งคำถาม (Questioning-based learning) การแลกเปลี่ยนความคิด (Think-pair-share) การสะท้อนความคิด (Student’s reflection) การแสดงบทบาทสมมติ (Role playing) การใช้เกม (Game-based learning) การทดลอง (Experiment) การเน้นปัญหา/กรณีศึกษา (Problem/Case study) ฯลฯ เป็นต้น

2.2) การออกแบบการเรียนรู้ Active Learning สอดแทรกการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการตาม 8 ตัวชี้วัด ด้านทักษะการจัดการเรียนรู้และการจัดการชั้นเรียน ซึ่งประกอบด้วย 1) ผู้เรียนสามารถเข้าถึงสิ่งที่เรียนและเข้าใจบทเรียน 2) ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้หรือประสบการณ์เดิมกับการเรียนรู้ใหม่ 3) ผู้เรียนได้สร้างความรู้เอง หรือได้สร้างประสบการณ์ใหม่จากการเรียนรู้ 4) ผู้เรียนได้รับการกระตุ้นและเกิดแรงจูงใจในการเรียนรู้ 5) ผู้เรียนได้รับการพัฒนาทักษะความเชี่ยวชาญจากการเรียนรู้ 6) ผู้เรียนได้รับข้อมูลสะท้อนกลับเพื่อปรับปรุงการเรียนรู้ 7) ผู้เรียนได้รับการพัฒนาการเรียนรู้ในบรรยากาศชั้นเรียนที่เหมาะสม และ 8) ผู้เรียนสามารถกำกับการเรียนรู้และมีการเรียนรู้แบบนำตนเอง โดยแต่ละตัวชี้วัดจะต้องมีการบันทึกหลังการสอนที่สอดคล้องกับมาตรฐานตำแหน่ง ไม่ว่าจะเป็นผลการจัดการเรียนรู้ ปัญหา/อุปสรรค แนวทางแก้ไข และผลงานแก้ไขปัญหาที่ส่งผลลัพธ์ที่ดีต่อผู้เรียน

3) การให้ความสำคัญกับการตอบโจทย์ระดับการปฏิบัติที่คาดหวังตามเกณฑ์ วPA

4) องค์ประกอบที่สำคัญของแผนการจัดการเรียนรู้ที่ตอบโจทย์ วPA ประกอบด้วย สาระสำคัญ จุดประสงค์ (ตามมาตรฐาน/ตัวชี้วัด/ผลการเรียนรู้) สาระการเรียนรู้ กิจกรรม (ขั้นนำ ขั้นสอน ขั้นฝึกปฏิบัติและนำเสนอ ขั้นสรุป) สื่อประกอบ/แหล่งเรียนรู้ การวัดและประเมินผล การบันทึกหลังสอน ผลงาน/ผลลัพธ์การเรียนรู้ของผู้เรียน (ปรากฎในด้านที่ 2) และแบบประเมินต่าง ๆ ทั้งนี้ สิ่งที่จะช่วยให้เห็นตัวชี้วัดมากขึ้น เช่น การใช้คำพูดและคำถามที่ตอบโจทย์ตัวชี้วัด การใช้คำถามปลายเปิด การใช้คำถามตรวจสอบความเข้าใจ การตั้งคำถามที่นักเรียนพอจะตอบได้ เป็นต้น

เห็นได้ว่า หัวใจสำคัญของการจัดการเรียนรู้รูปแบบ Active Learning ฉบับ วPA คือ การที่ครูได้ทำการออกแบบ วางแผนการจัดการเรียนรู้ และจัดการเรียนรู้ให้เด็กได้คิด ได้ลงมือปฏิบัติ การเปิดโอกาสให้เด็กได้ออกแบบหรือสร้างสรรค์ผลงาน การสื่อสารความเข้าใจ และการได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน ซึ่งก่อให้เกิดการพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียนและเชื่อมโยงสู่การพัฒนาศักยภาพของครูตามมาตรฐานวิทยฐานะได้อีกด้วย