Homeroom สร้างพื้นที่ “ปลอดภัย” ให้เป็นบ้าน “พักใจ” ในโรงเรียน

จากภาวะสังคมในปัจจุบันที่เต็มไปด้วยความหลากหลาย เด็กนักเรียนมักจะพบกับความเสี่ยงในรูปแบบต่าง ๆ สถานศึกษาถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งสถานที่ปลอดภัย และเป็นกำลังสำคัญในการให้ความดูแลช่วยเหลือ โดยเฉพาะครูประจำชั้น ถือได้ว่าเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการปลูกฝัง และสร้างเสริมนิสัยที่ดีงาม

ให้แก่เด็ก

ทำไมต้องมี Homeroom

Homeroom เป็นการจัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมนักเรียนเป็นรายบุคคล หรือเป็นกลุ่มก็ได้ มีการฝึกปฏิบัติหรือทำกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อนักเรียนในด้านต่างๆ กิจกรรมเหล่านี้จะจัดในห้องเรียนหรือนอกห้องเรียนก็ได้ โดยให้มีบรรยากาศเสมือนบ้าน ที่มีนักเรียนกับครูประจำชั้นเปรียบเสมือนบิดา มารดาที่เป็นสมาชิกในครอบครัวเดียวกัน ร่วมกันทำกิจกรรมอย่างใกล้ชิด เพื่อเป็นการเพิ่มโอกาสในการพบปะ พูดคุย 

รับฟังแลกเปลี่ยนความคิดเห็น และเพิ่มสัมพันธภาพระหว่างครูกับนักเรียน และเพื่อนนักเรียนด้วยกันเอง ถึงแม้ว่า ชั่วโมง Homeroom จะเป็นคาบเรียนที่ใช้เวลาไม่มาก แต่กลับเป็นเวลาคุณภาพที่ครูสามารถ

ใช้เวลาช่วงนี้ในการพูดคุย สื่อสารกับนักเรียน ถ่ายทอดค่านิยมหรือความคิดอะไรบางอย่างให้กับนักเรียนได้

ทำความรู้จักกับ SEL 

SEL : Social and Emotional learning เป็นการเรียนรู้ที่บูรณาการระหว่างการศึกษา และพัฒนาการของมนุษย์ ซึ่งเป็นกระบวนการนำความรู้ และทัศนคติในการพัฒนาสุขภาวะที่ดี การจัดการอารมณ์ การบรรลุเป้าหมาย สามารถแสดงความเห็นอกเห็นใจสำหรับผู้อื่น อีกทั้งสร้างและคงสัมพันธภาพ รวมถึงรับผิดชอบต่อการตัดสินใจของตนเองได้ ซึ่ง SEL สามารถช่วยลดพฤติกรรมเสี่ยง ช่วยสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ที่ดี ส่งผลต่อผลการเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สร้าง Growth Mindset และการกำหนดเป้าหมาย และช่วยเหลือกลุ่ม ACEs Trauma (ประสบการณ์ทางลบที่เกิดในวัยเด็ก) ได้ จากตัวอย่างของ Casel เป็นองค์กรหนึ่งในประเทศสหรัฐอเมริกาที่ทำเรื่องนี้โดยเฉพาะ ได้มีการนำหลักสูตรการเรียนรู้ทางอารมณ์และสังคม (SEL) นำไปใช้ตั้งแต่ระดับโรงเรียน ห้องเรียน ชุมชน และครอบครัว ซึ่งแนวคิดนี้

ก่อให้บุคคลเกิด 5 สมรรถนะหลัก ได้แก่ 

1. การตระหนักรู้ในตนเอง (Self-awareness) เป็นความสามารถในการทำความเข้าใจ ระบุ และประเมินอารมณ์ ความคิด และคุณค่าของตนเอง รวมทั้งอิทธิพลของสิ่งเหล่านั้นต่อพฤติกรรมของตนเอง เช่น การระบุอารมณ์ การรับรู้ตนเองตามความเป็นจริง ความมั่นใจในตนเอง เป็นต้น

2. การบริหารจัดการตนเอง (Self-management) เป็นความสามารถในการบริหารจัดการตนเอง ทั้งอารมณ์ ความคิด และพฤติกรรมในสถานการณ์ต่างๆ อย่างเหมาะสม เช่น การควบคุมตนเอง การจัดการความเครียด การมีวินัยต่อตนเอง เป็นต้น

3. การตระหนักรู้ทางสังคม (Social awareness) เป็นความสามารถในการรับรู้ และเข้าใจมุมมองทางสังคมที่หลากหลาย เข้าใจความแตกต่างของประสบการณ์และวัฒนธรรม ค่านิยมทางสังคม รวมถึงชุมชนที่บุคคลอาศัยอยู่ เช่น การเปิดรับมุมมองที่หลากหลาย การเห็นอกเห็นใจ การเคารพและให้เกียรติ

ผู้อื่น เป็นต้น

4. ทักษะสัมพันธภาพ (Relationship skills) เป็นความสามารถในการสร้าง และรักษาสัมพันธภาพที่ดี ทั้งสัมพันธภาพระหว่างบุคคลและสัมพันธภาพกับกลุ่ม เช่น การสื่อสาร การมีส่วนร่วมทางสังคม 

การสร้างสัมพันธภาพ เป็นต้น

5. การตัดสินใจอย่างมีความรับผิดชอบ (Responsible Decision-making) เป็นความสามารถในการตัดสินใจอย่างสร้างสรรค์เกี่ยวกับพฤติกรรมส่วนบุคคลและปฏิสัมพันธ์ทางสังคมตามมาตรฐานทางจริยธรรม โดยคำนึงถึงความปลอดภัยและบรรทัดฐานทางสังคม เช่น การระบุปัญหา การวิเคราะห์สถานการณ์ การแก้ปัญหา การประเมิน เป็นต้น

เห็นได้ว่า แนวทางดังกล่าวสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับชั่วโมง Homeroom ซึ่งถือว่าเป็นหนึ่งในเครื่องมือช่วยลดปัญหาพฤติกรรม และเป็นการเปิดโอกาสในการจุดประกายความคิด หรือไอเดียที่มีต่อประเด็นต่าง ๆ ได้  ทั้งนี้ สามารถรับฟังเพิ่มเติมได้ที่ www.starfishLabz.com

ครูชลณัฐ วงค์สถาน 

นักจิตวิทยาโรงเรียนประจำ สพป.ชม. เขต 1