5 เรื่องต้องสอน ก่อนปล่อยลูกเข้าสู่โลกโซเชียล

ทุกวันนี้โซเชียล มีเดีย แทบเรียกได้ว่าเป็นสื่อหลักในการดำรงชีวิตไปแล้ว ข้อดีของการใช้โซเชียล มีเดีย คือ ทำให้เราอัพเดทข่าวสารต่างๆ ได้อย่างเรียลไทม์ หรือเชื่อมต่อเรากับเพื่อนอีกซีกโลกได้อย่างง่ายดาย แต่อีกด้านก็มีข้อที่พึงระวังเช่นกันค่ะ ยิ่งหากว่าเด็กๆ เริ่มขอมีบัญชีโซเชียล มีเดีย นั่นเท่ากับว่าเรากำลังปล่อยลูกเข้าสู่โลกใบใหญ่ที่อะไรๆ ก็เหนือการควบคุม ดังนั้น ก่อนจะยอมให้ลูกมีบัญชีโซเชียล มีเดีย ไม่ว่าจะ Facebook, IG , Twitter, Tik Tok หรืออื่นๆ พ่อแม่อย่างเราต้องคำนึงถึงอะไรบ้าง เรามีข้อมูลมาฝากกันค่ะ

เข้าใจความเสี่ยงของการใช้โซเชียล มีเดีย

ทุกสิ่งในโลกมีสองด้านเสมอค่ะ ถึงแม้ว่าโซเชียล มีเดีย จะมีประโยชน์มากในการเชื่อมโยงข้อมูลข่าวสารจากทั่วทุกมุมโลก แต่ในขณะเดียวกัน หากใช้อย่างไม่ระมัดระวัง ก็อาจส่งผลเสียได้ ต่อไปนี้คือความเสี่ยงของการใช้โซเชียล มีเดีย ที่พ่อแม่ควรรู้ก่อนปล่อยลูกเข้าสู่โลกโซเชียลค่ะ

• มีโอกาสเข้าถึงข้อมูลที่ไม่เหมาะสม เช่น ความรุนแรง เพศ และความคิดเห็นเชิงลบ หรือการบูลลี่ เป็นต้น
• เด็กๆ อาจนึกสนุกโพสภาพหรือวิดีโอของตนเองหรือของเพื่อนๆ อาจมีเนื้อหาทำให้เกิดความอับอายหรือส่งผลแง่ลบต่อตนเองในอนาคต
• แชร์ข้อมูลส่วนตัวต่อคนแปลกหน้า ไม่ว่าจะเป็นชื่อนามสกุล ที่อยู่ เบอร์โทร วันเกิด โลเคชั่น ที่อาจทำให้ผู้ไม่หวังดีนำข้อมูลเหล่านั้นไปใช้ในทางมิชอบได้
• มีโอกาสเป็นเหยื่อของการบูลลี่ หรือเป็นผู้บูลลี่เสียเอง
• เข้าถึงสื่อโฆษณาที่เจาะจงเฉพาะผู้ใช้มากเกินจำเป็น

การเข้าใจความเสี่ยงก่อนปล่อยให้ลูกมีบัญชีโซเชียล มีเดีย จะช่วยให้พ่อแม่ผู้ปกครองสามารถเตรียมความพร้อมในการให้ความรู้และตั้งกฎเกณฑ์ต่างๆ ก่อนการใช้โซเชียล มีเดียของเด็กๆ ได้ดีขึ้นค่ะ

ความเสี่ยงมากมาย ห้ามใช้ไปเลยดีไหม?

คงปฏิเสธไม่ได้ว่าโซเชียล มีเดีย แทรกซึมอยู่ทุกอณูของสังคมไปแล้ว และคงยากมากๆ ที่จะห้ามเด็กยุคใหม่ไม่ให้เข้าสู่โลกโซเชียล เพราะชีวิตของคนเราทุกวันนี้ เกินกว่าครึ่งต้องพึ่งพาโลกออนไลน์ ทั้งการติดตามข่าว การติดต่อสื่อสาร สั่งอาหาร ทำธุรกรรมทางการเงิน

ข้อดีของโซเชียล มีเดียคือ เมื่อเข้าสู่โลกออนไลน์ เราสามารถเป็นได้ทั้งผู้ใช้และผู้ผลิตคอนเทนต์ต่างๆ ซึ่งหากรู้จักใช้ ก็จะเป็นประโยชน์ต่อเด็กๆ มากทีเดียวค่ะ

เด็กๆ ที่ได้ใช้โซเชียล มีเดีย จะมีความเชี่ยวชาญในโลกดิตอล พวกเขาจะเข้าถึงและเรียนรู้การรับข้อมูลหลายๆ รูปแบบ เป็นพื้นฐานของการเรียนรู้ที่สำคัญในโลกยุคใหม่ อีกทั้ง โลกออนไลน์ที่เชื่อมโยงกัน ยังทำให้เด็กๆ เรียนรู้ที่จะแบ่งปันความรู้ระหว่างกัน เช่น การแชร์ไฟล์งานออนไลน์ ทำให้การเรียนรู้เกิดขึ้นได้ทุกที่

เมื่อเด็กๆ ใช้โซเชียล มีเดีย พวกเขาจะได้ใช้ความคิดสร้างสรรค์ ในการการตกแต่ง Profile การสร้างเพจ หรือการแต่งรูป หรือกระทั่งความคิดสร้างสรรค์ผ่านเกมส์ต่างๆ การแชร์ผลงานของตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นรูปภาพ ข้อความ หรือคลิปวิดีโอ ก็จะช่วยสร้างความภาคภูมิใจให้เด็กๆ ได้ ข้อดีสำคัญอีกประการคือ นอกจากทักษะการเข้าสังคมในชีวิตจริงแล้ว ในโลกยุคใหม่ ทักษะการเข้าสังคมในโลกออนไลน์ก็จำเป็นไม่แพ้กัน การที่เด็กๆ ได้ติดต่อญาติพี่น้อง หรือเพื่อนๆ ที่อยู่ไกลออกไป ผ่านการใช้โซเชียล มีเดีย ไม่เพียงลดช่องว่าระหว่างกัน แต่ยังทำให้พวกเขารับรู้ถึงการเป็นส่วนหนึ่งของประชาคมโลก รู้สึกเชื่อมโยงและไม่โดดเดี่ยว หากรู้จักจัดสรรเวลาใช้สื่ออย่างเหมาะสมด้วย

เมื่อพิจารณาทั้งความเสี่ยง และข้อดีแล้ว ก็ลองชั่งน้ำหนักดูค่ะว่าเราควรห้ามเด็กๆ จากการเข้าถึงโซเชียล มีเดีย ไปเลยดีไหม และทำได้จริงหรือไม่ หรือการห้ามก็ยิ่งเท่ากับยิ่งยุให้เด็กๆ แอบไปใช้ ซึ่งจะก่อปัญหามากกว่าเดิม

เมื่อรู้อย่างนี้แล้ว ก็มาถึง 5 ขั้นตอนที่พ่อแม่ผู้ปกครองควรสอน ก่อนที่เด็กๆ จะเข้าสู่โลกโซเชียลค่ะ

5 เรื่องควรรู้ ก่อนปล่อยลูกเข้าสู่โลกโซเชียล

1. ไม่ใช่ทุกสิ่งจะเป็นจริงในโลกโซเชียล : เพราะโซเชียล มีเดีย เป็นสังคมออนไลน์ที่เปิดกว้างให้ใครก็สามารถเป็นผู้ผลิตเนื้อหา หรือสร้างข้อมูลข่าวสารได้ ท่ามกลางข้อมูลที่แชร์กันมากมาย ไม่ใช่ว่าทุกเรื่องจะเป็นความจริง 100% บอกลูกให้รู้จักตั้งคำถาม แม้กระทั่งขณะที่รับข้อมูลจากแหล่งที่ดูน่าเชื่อถือ ฝึกเด็กๆ ให้รู้จักช่างสังเกต เช่น อาจมีบัญชีโซเชียลบางเพจ ที่ใช้รูปและโลโก้เลียนแบบเพจสำนักข่าวชื่อดัง บอกลูกให้รู้จักแยกแยะ หากสงสัยอะไร ให้ถามพ่อแม่หรือผู้ใหญ่ได้ทันที ซึ่งผู้ปกครองก็ต้องพร้อมที่จะให้คำตอบอย่างเต็มใจกับเด็กๆ ด้วยนะคะ
2. สอนวิธีการค้นคว้าหาความจริง : ไม่ว่าจะเป็นการใช้ Search Engine อย่าง Google แล้วเลือกเวบไซต์ที่น่าเชื่อถือ เช่น เวบไซต์ของสำนักข่าวต่างประเทศ หรือข้อมูลจากองค์กร หรือสถาบันที่เป็นที่ยอมรับ และอาจตรวจสอบข้อมูลจากหลายๆ แหล่งด้วย 
3. สอนเรื่องความเป็นส่วนตัว : ในทุกๆ แพลตฟอร์มของโซเชียล มีเดีย ผู้ใช้สามารถตั้งความเป็นส่วนตัวหรือ Privacy ได้ เมื่อเด็กๆ เริ่มมีบัญชีโซเชียล มีเดีย พ่อแม่ผู้ปกครอง ควรใช้เวลาศึกษานโยบายความเป็นส่วนตัวของแต่ละแพลตฟอร์มไปพร้อมกับเด็กรวมทั้งอธิบายให้พวกเขาเข้าใจว่าพาสเวิร์ดในการเข้าบัญชีผู้ใช้ มีความสำคัญในการปกป้องตัวตน ไม่ให้ถูกสวมรอยโดยผู้ไม่หวังดี ดังนั้น จึงไม่ควรบอกพาสเวิร์ดแก่ใครเด็ดขาด แม้กระทั่งเพื่อนซี้ อีกทั้ง สอนเด็กๆ ว่าข้อมูลบางอย่างก็ไม่ควรเปิดเผยในโลกโซเชียล เช่น ภาพถ่ายที่เป็นส่วนตัวมากๆ ที่อยู่ โรงเรียน เบอร์โทรศัพท์ และการแชร์โลเคชั่นแบบเรียลไทม์อยู่ตลอดเวลา ก็ไม่ควรกระทำ
4. คิดก่อนโพส : ถึงแม้ว่าเราจะสามารถลบโพสได้ แต่ก็มีบทเรียนให้เห็นมากมาย ว่าทุกการโพสที่พลั้งพลาด มักมีคนแคปหน้าจอไว้ได้เสมอ จนกลายเป็นประเด็นต่างๆ ตามมา สอนเด็กๆ ให้เข้าใจว่า ทุกสิ่งที่นำเข้าสู่โลกออนไลน์ จะคงอยู่ตลอดไปแม้เราจะลบออกไปแล้วก็ตาม สิ่งที่พวกเขาโพสจะกลายเป็น Digital Footprint ของเขาไปตลอดชีวิต ดังนั้น หากไม่แน่ใจว่าควรโพสหรือไม่ ให้เลือกไม่โพสไว้ก่อน จะปลอยภัยกว่า
5. “โลกหน้าจอ” ไม่อาจแทนที่”โลกจริง” : จริงอยู่ว่าสังคมออนไลน์ ก็เป็นสังคมรูปแบบหนึ่ง แต่ต้องไม่ลืมว่า โลกหน้าจอไม่อาจแทนที่ การได้ใช้เวลาแบ่งปันประสบการณ์ต่างๆ ในชีวิตจริง ไม่ว่าจะกับเพื่อนหรือครอบครัว ดังนั้น ในแต่ละวัน ทุกคนในครอบครัวก็ควรแบ่งเวลามาพบปะพูดคุย เงยหน้ามาสบตากันบ้าง อาจตั้งกฎเล็กๆ ภายในบ้านว่าจะมี 2 ชั่วโมง ที่เป็นช่วงเวลา Screen-free time ให้ทุกคนละจากหน้าจอแล้วพูดคุยหรือทำกิจกรรมร่วมกัน เป็นต้น

ทั้งนี้ แพลตฟอร์มโซเชียล มีเดีย ส่วนใหญ่มีกฎว่าผู้ใช้ต้องมีอายุ 13 ปีขึ้นไป ดังนั้น ก่อนจะอนุญาตให้เด็กๆ มีบัญชีออนไลน์ ก็ควรคำนึงถึงกฎข้อนี้ด้วยนะคะ เมื่อเด็กๆ เริ่มมีบัญชีโซเชียล มีเดียแล้ว พ่อแม่อาจร่างสัญญาขึ้นมาให้เด็กๆ รับรู้และลงชื่อ โดยในสัญญาอาจระบุว่า เด็กๆ ยอมรับเงื่อนไขที่จะรักษาความเป็นส่วนตัว ไม่เปิดเผยพาสเวิร์ด คิดก่อนโพส และตกลงว่าจะไม่ใช้โซเชียล มีเดีย ในทางลบ เช่น Cyberbully และ เผยแพร่ข้อมูลที่ไม่เป็นจริง