ความสำคัญของตัวชี้วัดระหว่างทาง และตัวชี้วัดปลายทาง และการนำไปใช้

การเรียนรู้ในยุคปัจจุบันไม่เพียงมุ่งเน้นให้ผู้เรียนได้ความรู้ แต่ยังมุ่งเสริมทักษะและพัฒนาศักยภาพในทุกมิติของชีวิต เพื่อให้กระบวนการเรียนรู้มีความสมบูรณ์และตอบโจทย์ยุคสมัย สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานได้ดำเนินการคัดสรร ตัวชี้วัดจากหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 เพื่อลดความซ้ำซ้อนและเพิ่มความยืดหยุ่นในการจัดการเรียนการสอน จากจำนวนตัวชี้วัดทั้งหมด 2,056 ตัว ได้จำแนกเป็นตัวชี้วัดระหว่างทาง 1,285 ตัวชี้วัด และตัวชี้วัดปลายทาง 771 ตัวชี้วัด

ตัวชี้วัดระหว่างทาง และ ตัวชี้วัดปลายทาง จะเป็นเครื่องมือสำคัญในหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ที่ช่วยให้ครู นักเรียน และผู้ปกครองเข้าใจเป้าหมายและกระบวนการพัฒนาผู้เรียนได้ชัดเจนยิ่งขึ้น เรามาทำความรู้จักตัวชี้วัดทั้งสองประเภทกัน

ตัวชี้วัดระหว่างทาง: เครื่องมือพัฒนาการเรียนรู้ 

ตัวชี้วัดระหว่างทางใช้ประเมินเพื่อพัฒนาระหว่างกระบวนการเรียนรู้ เช่น การสังเกตพฤติกรรม การตอบคำถามในชั้นเรียน หรือการทำกิจกรรมกลุ่ม ข้อมูลที่ได้จากการประเมินระหว่างทางจะช่วยให้ครูสามารถปรับปรุงการสอนให้เหมาะสมกับศักยภาพของผู้เรียน และช่วยกระตุ้นให้นักเรียนมีส่วนร่วมในกระบวนการเรียนรู้ ซึ่งมีวิธีการประเมินเพื่อพัฒนาหลายวิธี เช่น

การประเมินผลงานประจำวัน 

• การทำแบบฝึกหัดหรือการบ้าน
• การทำงานกลุ่มร่วมกับเพื่อนในห้องเรียน
• การตอบคำถามในคาบเรียน 

การสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้ 

• การถามคำถามในชั้นเรียน
• การแสดงความคิดเห็น
• การมีส่วนร่วมในการเรียนการสอน

การทดสอบย่อย

• การสอบย่อยในแต่ละบทเรียน
• การสอบปากเปล่า 

ตัวชี้วัดปลายทาง: การวัดผลลัพธ์ของการเรียนรู้ 

ตัวชี้วัดปลายทางเน้นการประเมินผลลัพธ์สุดท้ายของผู้เรียน เช่น การสอบปลายภาคหรือการนำเสนอโครงงาน ตัวชี้วัดประเภทนี้ช่วยตัดสินความสำเร็จของการเรียนรู้ในแต่ละรายวิชา และเป็นข้อมูลสำคัญในการตัดสินผลการเรียนที่ชัดเจนและยุติธรรม ซึ่งมีวิธีการประเมินผลหลายวิธี เช่น

การประเมินชิ้นงาน

• ความถูกต้อง สมบูรณ์ของชิ้นงาน
• ผลลัพธ์ และผลกระทบที่เกิดขึ้น 

การประเมินกระบวนการทำงาน 

• การวางแผนและการปฏิบัติตามแผน
• การมีส่วนร่วมในการดำเนินการ
• การแก้ปัญหา และการควบคุมตนเอง

การทดสอบ

• การสอบวัดผล
• การสอบปากเปล่า 
• การทดสอบสมรรถภาพร่างกาย

การนำตัวชี้วัดไปใช้ 

1. สำหรับครู ครูนำตัวชี้วัดระหว่างทางไปใช้ออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลายและเหมาะสมกับผู้เรียน และใช้ตัวชี้วัดปลายทางเพื่อออกแบบการประเมินผลที่ชัดเจนและยุติธรรม 

2. สำหรับนักเรียน นักเรียนนำผลการประเมินตัวชี้วัดระหว่างทางไปใช้วิเคราะห์จุดแข็งและจุดที่ควรพัฒนาของตนเอง เพื่อปรับปรุงการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง 

3. สำหรับผู้ปกครอง ผู้ปกครองทำความเข้าใจผลการประเมินเพื่อพัฒนาและการตัดสินผลจากตัวชี้วัดทั้งสองประเภท เพื่อสนับสนุนกระบวนการเรียนรู้ของบุตรหลานอย่างเหมาะสม