วัยรุ่น กับ การถูกยอมรับ

Starfish Labz 3989 views • 8 เดือนที่แล้ว

การถูกยอมรับ เป็นปัจจัยหนึ่งที่สำคัญต่อการเห็นคุณค่าในตนเองของมนุษย์ สำหรับเด็กคนหนึ่งจุดเริ่มต้นที่พวกเขาจะยอมรับในตนเองได้ก็คือ การได้รับความรักและการยอมรับจากพ่อแม่ก่อน การยอมรับจากพ่อแม่ จะค่อยๆ พัฒนาสู่การยอมรับตนเอง เมื่อลูกเติบโตเข้าสู่วัยรุ่น การได้รับการยอมรับจากพ่อแม่และครอบครัว อาจไม่เพียงพออีกต่อไป เพราะวัยรุ่นจะเริ่มแสวงหาการยอมรับจากสังคม โดยเฉพาะการยอมรับจากกลุ่มเพื่อน พ่อแม่มักสังเกตเห็นความเปลี่ยนแปลงของลูกวัยรุ่นที่ชอบทำตามเพื่อน ไม่ว่าการแต่งกาย ทรงผม สไตล์การพูด ความสนใจ ฯลฯ ความเปลี่ยนแปลงนี้เกิดขึ้นเพื่อให้ตนเองเป็นที่ยอมรับของเพื่อน ซึ่งกระบวนการนี้เป็นขั้นหนึ่งของพัฒนาการตามวัย ที่จะนำไปสู่การหล่อหลอมตัวตน หากกระบวนการนี้ผ่านไปด้วยดี ก็มีแนวโน้มว่าวัยรุ่นจะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่เห็นคุณค่าในตนเอง ในทางกลับกัน หากกระบวนการนี้ติดขัด หรือถูกชักจูงไปในทางที่ผิด ก็ย่อมส่งผลต่อพัฒนาการทางใจของวัยรุ่นได้

การถูกยอมรับสำคัญอย่างไรกับวัยรุ่น

ในช่วงวัยรุ่นตอนต้น เด็กๆ จะเริ่มหันเหความสนใจจากพ่อแม่ไปสู่เพื่อน นี่เป็นขั้นตอนของพัฒนาการเพื่อแสวงหาพื้นที่ของตนเองในสังคม เพื่อให้พวกเขามั่นใจว่าจะมีที่ทางและเป็นที่ยอมรับเมื่อแยกตัวจากพ่อแม่โดยสมบูรณ์อย่างไรก็ตาม แม้วัยรุ่นจะแสวงหาการยอมรับภายนอกครอบครัว แต่ความฉลาดทางอารมณ์ และ EQ ต่างๆ ที่ยังพัฒนาไม่เต็มที่ อาจทำให้เป็นเรื่องยากที่วัยรุ่นจะรับมือกับการถูกตัดสินจากสังคม ทำให้อ่อนไหวง่าย หากรู้สึกว่าตนเองไม่เป็นที่ยอมรับ

ทฤษฎีพัฒนาการของมาสโลว์ อธิบายว่า การที่มนุษย์จะเห็นคุณค่าในตัวเอง มีความเข้มแข็งทางอารมณ์ และ นับถือตนเองได้ ต้องเริ่มจากการที่ความต้องการขั้นพื้นฐานได้รับการตอบสนองเสียก่อน ซึ่งความต้องการขั้นพื้นฐานที่ว่า หมายถึง การอยู่รอดปลอดภัย การได้รับความรัก และการถูกยอมรับ ซึ่งสำหรับวัยรุ่น การได้รับความรักและยอมรับจากครอบครัว อาจไม่เพียงพออีกต่อไป พวกเขาต้องการได้รับการยอมรับจากสังคม โดยเฉพาะจากกลุ่มเพื่อน ปัญหาก็คือ เมื่อวัยรุ่นอ่อนไหวกับคำวิจารณ์ของเพื่อน หรือ เมื่อเพื่อนไม่สนใจ พ่อแม่ผู้ปกครองมักบอกให้เด็กๆ เป็นตัวของตัวเอง ไม่ต้องสนใจ แต่ตามธรรมชาติแล้ว ยิ่งวัยรุ่นไม่ได้รับการยอมรับมากเท่าไร พวกเขาก็ยิ่งต้องการการยอมรับจากเพื่อนมากเท่านั้น ความเครียดและความกดดันตนเองจึงเกิดขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ การถูกยอมรับจากเพื่อนจึงจำเป็นสำหรับวัยรุ่น เพราะสิ่งนี้เป็นขั้นหนึ่งของพัฒนาการที่นำไปสู่การเห็นคุณค่าในตนเองซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญที่จะทำให้ชีวิตมีความสงบสุขได้

เกิดอะไรเมื่อวัยรุ่นไม่ได้รับการยอมรับ

การไม่ได้รับการยอมรับจากลุ่มเพื่อน สำหรับวัยรุ่น อาจเปรียบเหมือนการสารภาพรักใครสักคนแล้วเขาไม่รักตอบ นำไปสู่ความเจ็บปวดทางใจอย่างมาก ซึ่งหากไม่ได้รับคำแนะนำปรึกษาจากผู้ใหญ่อย่างเหมาะสม ก็อาจกลายเป็นความรู้สึกไร้ค่า เสียความเชื่อมั่น ส่งผลกระทบต่อการเรียนรู้และใช้ชีวิต หรือนำไปสู่โรคซึมเศร้าได้ เพราะเมื่อไม่ได้รับการยอมรับจากลุ่มเพื่อน และไม่ได้คำแนะนำอย่างเหมาะสมจากผู้ใหญ่ วัยรุ่นมักคิดว่าตนเองไม่ดีพอ ทั้งที่ความจริงแล้ว การได้รับการยอมรับจากกลุ่มเพื่อนหรือไม่นั้น อาจไม่เกี่ยวข้องกับตัวตนหรือคุณค่าของวัยรุ่นเลยแม้แต่น้อย พ่อแม่ผู้ปกครองจำเป็นต้องช่วยวัยรุ่นก้าวข้ามปัญหานี้อย่างค่อยเป็นค่อยไปสังเกตพฤติกรรมของลูกว่ารับมือได้ดีแค่ไหน แม้จะทำให้เพื่อนๆ ยอมรับลูกไม่ได้ แต่พ่อแม่สามารถสร้างความมั่นใจเพิ่มทักษะการเข้าสังคมให้ลูก เพื่อให้เขาเป็นที่ยอมรับจากกลุ่มเพื่อนได้ในที่สุด

พ่อแม่ช่วยอย่างไร เมื่อวัยรุ่นรู้สึกไม่ถูกยอมรับ

สอนลูกสำรวจสุขภายใน เมื่อลูกวัยรุ่น กังวลเกินไปว่าคนอื่นคิดกับตนเองอย่างไร จนทำให้ลูกไม่มีความสุข ผู้ปกครองควรทำคือ เตือนให้พวกเขาระลึกว่า คนส่วนใหญ่มักสนใจแต่ตนเอง การกังวลว่าคนอื่นคิดอะไรกับเรา มักบั่นทอนจิตใจเราเองมากกว่าจะทำให้คนอื่นยอมรับ การเป็นตัวของตัวเอง ทำให้ตนเองมีความสุขโดยไม่เบียดเบียน สร้างความเดือดร้อนให้คนอื่น แสดงให้เห็นว่าเราอยู่ได้ด้วยตนเอง ความสุขที่เปล่งประกายจากภายในของเราจะดึงดูดให้คนอื่นยอมรับในตัวเราได้ไม่ยาก
ไม่ต้องถูกใจทุกคน เป็นไปไม่ได้ที่เราจะทำให้ทุกคนพอใจ แทนที่จะทำให้ทุกคนพอใจเพื่อได้รับการยอมรับ สอนลูกให้ใส่ใจความรู้สึกเฉพาะคนใกล้ตัว แต่ขณะเดียวกันก็เป็นตัวของตัวเองโดยไม่ทำร้ายความรู้สึกคนอื่น วัยรุ่นควรเรียนรู้ว่า การเป็นตัวเอง ไม่ใช่ความผิด และการที่ใครสักคนจะยอมรับเราหรือไม่ บางครั้งก็ไม่ได้เกี่ยวกับคุณค่าของเรา หากมั่นใจว่าเราไม่ได้ทำผิดกฎหมาย ไม่ได้เบียดเบียนผู้อื่น การยึดมั่นในตนเอง อาจเป็นหนทางที่ดีที่สุด
ความจริง vs สิ่งที่กังวล ผู้ใหญ่อย่างเราๆ ควบคุมสถานการณ์ได้ดีเพราะเราเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ว่าบ่อยครั้งสิ่งที่เรากังวล ก็ไม่เคยเกิดขึ้นจริงๆ หรือถึงเกิดขึ้นก็มักไม่ได้ร้ายแรงอย่างที่เรากลัวไปก่อน หากสังเกตเห็นว่าลูกเริ่มกังวลว่าเพื่อนๆ จะคิดอย่างไร หรือกลัวการไม่ถูกยอมรับ อาจดึงสติลูกด้วยการถามว่า “ลูกคิดว่าสิ่งเลวร้ายที่สุดที่อาจเกิดขึ้นได้จากสถานการณ์นี้คืออะไร” และถามต่อว่า “ตอนนี้มีอะไรใกล้เคียงกับสิ่งที่ลูกกังวลว่าจะเกิดหรือยัง” คำถามเหล่านี้ อาจช่วยให้ลูกหลุดจากความกังวลได้

สุดท้ายแล้ว แม้วัยรุ่นกับการถูกยอมรับ จะเป็นขั้นหนึ่งของพัฒนาการ แต่หากไม่ได้รับความเข้าใจ ไปจนถึงคำแนะนำ ชี้ทางที่เหมาะสมจากพ่อแม่ผู้ปกครอง ก็อาจทำให้วัยรุ่นสูญเสียความมั่นใจในตนเอง กลายเป็นปัญหาในระยะยาวได้ พ่อแม่ควรหมั่นสังเกต พฤติกรรม และพูดคุยกับลูกสม่ำเสมอ เพื่อจะได้เข้าใจความกังวลและปัญหาที่ลูกวัยรุ่นกำลังเผชิญ เพื่อเป็นที่พึ่งทางใจให้ลูกในช่วงเวลาหัวเลี้ยวหัวต่อนี้

แหล่งอ้างอิง (Sources) :

เครื่องมือพ่อแม่ การเลี้ยงลูก