เกิดอะไรขึ้นบ้างในร่างกายและจิตใจของวัยรุ่น? ส่องดูพัฒนาการที่สำคัญในช่วงเริ่มของวัยเยาว์

สำหรับบ้านไหนที่กำลังมีลูกวัยรุ่นตัวน้อยที่กำลังเติบโต หนึ่งในคำถามที่หลายๆคนอาจเริ่มสงสัยก็คงหนีไม้พ้นด้านพัฒนาการวัยรุ่น หรือการเปลี่ยนแปลงต่างๆ เด็กๆ วัยนี้เขามีการเปลี่ยนแปลงอะไรกันบ้างนะ? มีอะไรบ้างที่กำลังเกิดขึ้นในร่างกายหรือกำลังเปลี่ยนแปลงภายในจิตใจเขาอยู่

ในบทความนี้ Starfish Labz จะขอพาคุณพ่อคุณแม่ รวมถึงทุกคนมาสำรวจเหล่าการเปลี่ยนทั้งภายในร่างกายและจิตใจของเด็กๆ วัยรุ่นกันค่ะ เด็กๆ วัยนี้เขากำลังมีพัฒนาการหรือการเปลี่ยนแปลงอย่างไรกันบ้างนะ มาเริ่มกันเลย

วัยรุ่นคือช่วงอายุเท่าไหร่?

ก่อนเริ่มสำรวจพัฒนาการของวัยรุ่นหรือการเปลี่ยนแปลงต่างๆ มาดูกันก่อนว่าวัยรุ่นที่เราพูดถึงกันนี้คือเด็กๆ ในช่วงอายุเท่าไหร่ วัยรุ่น หรือ Adolescence คือเด็กๆ ในช่วงอายุ 13-20 ปี ถือเป็นช่วงเวลาที่มีการเปลี่ยนแปลงมากมายทั้งภายในจิตใจ ร่างกาย ความคิดและสติปัญญา การเรียนรู้และให้ความสำคัญกับพวกเขาในช่วงนี้ถือว่ามีความสำคัญ และสามารถช่วยได้อย่างยิ่งในการค่อยๆ ก้าวสู่การเติบโตเป็นผู้ใหญ่ รวมถึงยังเป็นช่วงเวลาที่เด็กๆ มักมีปัญหาเล็กใหญ่แตกต่างกันออกไป และต้องการแรงซัพพอร์ตจากคนรอบข้างอยู่เสมอ

พัฒนาการของวัยรุ่นทางร่างกาย

ในด้านแรกอย่างเรื่องของร่างกาย วัยรุ่นมีพัฒนาการและการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วทั้งกล้ามเนื้อและรูปร่าง ทว่าผู้หญิงกับผู้ชายอาจมีพัฒนาการทางร่างกายที่แตกต่างกัน ดังนี้

วัยรุ่นหญิง เริ่มมีพัฒนาการทางเพศตั้งแต่อายุ 8-13 ปี และเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วระหว่างอายุ 10-14 ปี และมีการเปลี่ยนทางร่างกายหลายส่วน ได้แก่

• เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงในด้านความสูง และน้ำหนักตัว
• เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงในด้านขนาดหน้าอก และส่วนเว้าส่วนโค้ง
• เริ่มมีขนรักแร้และขนที่อวัยวะเพศ โดยส่วนใหญ่จะเริ่มมีขนภายใน 6-12 เดือนหลังจากเต้านมเริ่มขยาย
• เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงในด้านขนาดของส่วนประกอบของระบบสืบพันธุ์ต่างๆ ที่มีขนาดใหญ่ขึ้น
• เริ่มมีประจำเดือนครั้งแรก โดยอาจเริ่มมีตอนอายุประมาณ 13 ปี โดยเมื่อมีประจำเดือนแล้ว เด็กๆ เพศหญิงในช่วงวัยรุ่นยังอาจสูงเพิ่มขึ้นอีก 1-2 นิ้ว เรียกว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงที่ค่อยๆ เริ่มเข้าสู่วัยสาวนั่นเอง

วัยรุ่นชาย สำหรับเด็กๆ วัยรุ่นชาย โดยส่วนใหญ่เริ่มมีพัฒนาการทางเพศตั้งแต่อายุ 10-14 ปี และเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วจนอายุประมาณ 16 ปี การเจริญเติบโตของเด็กผู้ชายมักช้ากว่าเด็กผู้หญิง 2 ปี และในด้านร่างกายจะหยุดเติบโตเมื่ออายุ 16 ปีโดยประมาณ แต่กล้ามเนื้อยังคงพัฒนาต่อไป โดยการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายของเด็กผู้ชายในช่วงวัยรุ่น ได้แก่

• องคชาตและอัณฑะมีขนาดใหญ่ขึ้น
• เริ่มมีขนรักแร้ หนวด เครา ขนบนใบหน้า และขนที่อวัยวะเพศ
• เสียงเริ่มแตกหนุ่มและเข้มขึ้น
• ลูกอัณฑะเริ่มผลิตอสุจิ อาจเริ่มมีฝันเปียก
• ผู้ชายบางคนอาจมีลูกกระเดือกใหญ่ขึ้นจนมองเห็นได้ชัด

พัฒนาการของวัยรุ่นทางด้านจิตใจหรือความคิดและสติปัญญา

ในด้านจิตใจหรือความคิดและสติปัญญา วัยรุ่นทั้งเพศหญิงและเพศชายเริ่มมีพัฒนาการและความสามารถทางจิตใจและความคิดอย่างเป็นระบบ ลึกซึ้งและซับซ้อน พวกเขาเริ่มรู้จักการจัดการกับอารมณ์และการแก้ปัญหา รวมถึงเริ่มคิดถึงหรือทำสิ่งต่างๆ อย่างละเอียดอ่อนกว่าเดิม โดยการเจริญเติบโตของวัยรุ่นทางสติปัญญาแต่ละช่วงวัย มีดังนี้

วัยรุ่นตอนต้น เด็กๆ เริ่มมีความคิดที่ซับซ้อนมาก และอยากตัดสินใจในเรื่องต่าง ๆ ด้วยตนเอง การเปลี่ยนแปลงในช่วงนี้ เช่น

• เด็กๆ เริ่มอยากพูดหรือแลกเปลี่ยนความเห็นในมุมมองต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับชีวิตของตัวเอง
• เด็กๆ เริ่มอยากแสดงความคิดเห็น แนะนำ หรือโต้ตอบในเรื่องการเรียน
• เด็กๆ อาจเริ่มตั้งคำถามเกี่ยวกับวัฒนธรรมและมาตรฐานทางสังคมอย่างที่ไม่เคยสนใจมาก่อน

วัยรุ่นตอนกลาง เด็กๆ เริ่มมีความคิดเกี่ยวกับเรื่องอนาคตของพวกเขา เช่น

• เด็กๆ เริ่มคิดหรืออยากพัฒนาบุคลิกของตัวเองในอนาคต
• เด็กๆ เริ่มคิดและวางแผนการใช้ชีวิต รวมถึงตั้งเป้าหมายของตัวเอง
• เด็กๆ เริ่มคิดถึงการกระทำและผลของการกระทำในระยะยาว
• เด็กๆ เริ่มคิดถึงการสร้างความสัมพันธ์กับผู้อื่น

วัยรุ่นตอนปลาย เด็กๆ ในช่วงวัยรุ่นตอนปลายเริ่มมีกระบวนการความคิดที่ซับซ้อนและคิดถึงความเป็นไปได้ที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตกว่าเด็กวัยรุ่นในช่วงอื่นๆ รวมถึงเริ่มมีความสนใจสิ่งต่างๆ รอบตัวกว่าเดิม รวมถึงการสนใจในเรื่องความสัมพันธ์ เช่น

• เด็กๆ เริ่มให้ความสนใจในการเรียนต่อและตัดสินใจเลือกอาชีพในอนาคต
• เด็กๆ เริ่มอยากแสดงความคิดเห็น และโต้ตอบเมื่อไม่เห็นด้วยในสิ่งที่ขัดแย้งกับแนวคิดของตนเอง
• เด็กๆ เริ่มมีแนวคิดและให้ความสนใจเกี่ยวกับสิ่งรอบตัว อาทิ เรื่องการเมือง กฎหมาย ความยุติธรรม สิทธิมนุษยชน และความหลากหลายทางเพศ
• เด็กๆ เริ่มมีความปรารถนาในเรื่องความสัมพันธ์ อาจอยากรู้สึกมีแฟนหรือมีคนที่ชอบ

คุณพ่อคุณแม่ทำได้ เคล็ดไม่ลับช่วยเสริมพัฒนาการของลูกวัยรุ่น

ในช่วงเวลาของการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาการวัยรุ่นนี้ มีหลากหลายวิธีมากมายที่คุณพ่อคุณแม่สามารถส่งเสริมและช่วยลูกได้ อาทิ

• ฝึกให้เด็กๆ นอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอ เด็กๆ วัยรุ่นควรนอนหลับอย่างน้อย 7-9 ชั่วโมง/วัน เพื่อช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตทางร่างกายและสมอง
• ฝึกให้เด็กๆ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ วัยรุ่นควรรับประทานอาหารที่หลากหลายทั้งผักผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี โปรตีน รวมถึงอาหารไขมันต่ำ หลีกเลี่ยงอาหารฟาสต์ฟู้ด
• ชวนเด็กๆ ออกกำลังกายอย่างน้อยวันละ 60 นาที เพื่อเสริมสร้างกล้ามเนื้อและการเจริญเติบโตที่ดี โดยสามารถเพิ่มสีสันความสนุกและดึงดูดความสนใจด้วยการเล่นในรูปแบบกีฬาหรือทำกิจกรรมที่ชอบ
• พูดคุยและชวนเด็กๆ วัยรุ่นแบ่งปันสิ่งต่างๆ อยู่เสมอ แลกเปลี่ยนและรับฟังความคิดเห็นของพวกเขาอย่างตรงไปตรงมาด้วยความเคารพ เพื่อฝึกพัฒนาการวัยรุ่นในด้านอิสระทางความคิดและความสัมพันธ์
• ช่วยเด็กๆ กำหนดเป้าหมายของตนเองในอนาคต เช่น การเรียนต่อ การทำงาน รวมถึงคำแนะนำในการใช้ชีวิตต่างๆ
• ชื่นชมและคอยให้กำลังใจพวกเขาอยู่ใกล้ๆ รวมถึงอย่างห่างๆ ในบางเวลาที่เขาอาจต้องการความเป็นส่วนตัว ส่งเสริมการพัฒนาตนเองแต่ยังคงไม่ลืมการเป็นพื้นที่แห่งความรักและความอ่อนโยนให้กับพวกเขา

คุณพ่อคุณแม่เด็กๆ วัยรุ่นรู้แบบนี้แล้ว ต้องอย่าลืมเรียนรู้ ให้ความสำคัญ และให้เวลาเด็กๆ อย่างยิ่งเลยนะคะ

อ้างอิง:

• การเจริญเติบโตของวัยรุ่น ทางร่างกายและสติปัญญา
• พัฒนาการของวัยรุ่น โดย สสส.