พลิกโฉมการเรียนรู้ธรรมดาสู่ Outdoor Education สีสันสำคัญของห้องเรียน Active Learning

สำหรับห้องเรียน Active Learning แล้ว กิจกรรมถือเป็นหนึ่งในหัวใจที่สำคัญที่สุดและหนึ่งในประเภทของกิจกรรมดังกล่าวก็คือกิจกรรมในลักษณะนอกชั้นเรียน หรือที่เราเรียกกันว่า Outdoor Education

คุณประโยชน์ของการเรียนรู้นอกชั้นเรียน หรือ Outdoor Education นั้นมีมากมาย และในบทความนี้ Starfish Labz จะขอพาคุณครูทุกคนมาเรียนรู้ถึงตัวสร้างสีสันของห้องเรียน Active Learning นี้กันค่ะ

Outdoor Education คืออะไร? เหตุใดถึงเป็นหัวใจสำคัญของการเรียนรู้แบบ Active Learning ตาม Starfish Labz มาเรียนรู้กันเลยค่ะ

Outdoor Education คืออะไร?

อย่างที่ชื่อของเขาได้บอกไว้อย่างแจ่มแจ้ง Outdoor Education หรือตัวช่วยสำคัญของการเรียนรู้ในห้องเรียน Active Learning นี้ก็คือ การเรียนรู้นอกชั้นเรียน หรือการเรียนรู้ที่ขยายออกไปยังพื้นที่จริงๆ ในโลกภายนอก การเปิดประสบการณ์การเรียนรู้ที่ไม่ได้หยุดอยู่เพียงแค่ที่ตัวหนังสือ การอธิบายของคุณครู หรือการจินตนาการตามของเด็กๆ เฉยๆ แต่เป็นการพาเด็กไปเรียนรู้และชมดูสิ่งต่างๆ ดังกล่าวด้วยตาและตัวของเขาเองจริงๆ

ในระบบการศึกษาของประเทศไทย เรามักคุ้นเคยกับกิจกรรมที่เรียกว่า การทัศนศึกษา (Field Trip) ซึ่งแม้จะถือเป็นหนึ่งในกิจกรรมของรูปแบบการเรียนรู้นอกชั้นเรียนเหมือนกัน มีความเป็น Active Learning เหมือนกัน แต่สำหรับการเรียนรู้เชิง Active Learning จริงๆ แล้วหรือที่เรียกว่าเป็นหลักสูตรในรูปแบบใหม่ กิจกรรม Outdoor Education จะมีความเป็นส่วนหนึ่งกับการเรียนการสอนในรูปแบบต่อเนื่องมากกว่า กล่าวคือ ไม่ได้เป็นเพียงแค่กิจกรรมประจำปีหรือประจำภาคการศึกษาที่เด็กๆ ได้มีโอกาสออกไปเรียนรู้และเที่ยวเล่นสนุก จัดแค่ 1-2 ครั้ง แต่เป็นกิจกรรมที่สามารถอดแทรกหรือเกิดขึ้นในทุกๆ ชั่วโมงการเรียน ออกแบบให้เกิดขึ้นในชั่วโมงเรียนตามวัตถุประสงค์ของการสอนหรือตามเป้าหมายความรู้ที่คุณครูอยากพัฒนาให้เด็กๆ

กล่าวอย่างง่ายที่สุด Outdoor Education ก็คือการเรียนการสอนในอีกรูปแบบใหม่ที่ชวนคุณครูและเด็กๆ ออกมาจากโลกของตัวหนังสือ ไอเดีย หรือการสอนบรรยายอย่างเดียวในรูปแบบเดิม และชวนกันออกมาแลกเปลี่ยน เรียนรู้เพิ่มเติมผ่านการเกิดขึ้นของประสบการณ์จริงๆ ภายนอกด้วยนั่นเองค่ะ

Outdoor Education มีคุณค่าแค่ไหน? ทำไมถึงเป็นหัวใจสำคัญของ Active Learning ไปได้

หลักสูตรการเรียนรู้ Active Learning เน้นให้เด็กๆ ได้มีโอกาสลงมือปฏิบัติและเกิดประสบการณ์การเรียนรู้และเข้าใจสิ่งหนึ่งๆ จริงๆ โดยมีคุณครูคอยเป็นผู้ให้คำแนะนำ และหนึ่งในกิจกรรมที่สามารถช่วยให้เกิดประสบการณ์การเรียนรู้ดังกล่าวอย่างมีประสิทธิภาพก็คือการเรียนรู้นอกชั้นเรียน หรือ Outdoor Education นั่นเองค่ะ

โดยปกติ ในหลักสูตรการเรียนรู้แบบ Active Learning เราก็มักจะมีกิจกรรมเล็กๆ น้อยๆ หรือใหญ่ๆ กันอยู่แล้วภายในห้อง แต่สิ่งที่สามารถสร้างสีสันและกระตุ้นการเรียนได้ยิ่งกว่าเดิมก็คือการเปิดโอกาสให้เด็กๆ ได้ออกไปผจญภัยเล็กๆ ภายนอกด้วย ซึ่งการผจญภัยเหล่านี้ อันที่จริงก็ไม่ได้หมายความว่าต้องเป็นในรูปแบบของ Field Trip ใหญ่ๆ อย่างเดียว แต่ยังรวมถึงกิจกรรมการเดินทางเล็กๆ ภายในโรงเรียนหรือนอกรั้วโรงเรียนอีกด้วย

ตัวอย่าง Outdoor Education ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องในรั้วโรงเรียน เช่น การเรียนรู้ตามหลักสูตร Active Learning ของโรงเรียนบ้านปลาดาว จังหวัดเชียงใหม่ที่ในชั่วโมงเรียน จะมีการพาเด็กๆ ออกไปเปิดประสบการณ์ เรียนรู้หลายสิ่งหลายอย่างด้วยตัวเองจริงๆ อย่างต่อเนื่องตลอดภาคการศึกษานั่นเองค่ะ

ตัวอย่างกิจกรรม Outdoor Education ของโรงเรียนบ้านปลาดาว จังหวัดเชียงใหม่ - เด็กๆ ชั้นอนุบาล 1 ได้ออกไปศึกษาและสัมผัสการเรียนรู้เกี่ยวกับโคนมและการรีดนมวัวจากประสบการณ์จริงผ่านที่คณะสัตวศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยแม่โจ้

3 เคล็ดลับสำคัญ ช่วยคุณครูเริ่มสร้างห้องเรียน Outdoor Education

การสร้าง Outdoor Education ไม่ใช่เรื่องยากเลย แต่สำหรับคุณครู Active Learning มือใหม่นั้น แน่นอนว่าอาจต้องมีการทำความเข้าใจหลักการสำคัญๆ กันอยู่บ้าง ถ้าเราอยากเริ่มออกแบบการเรียนรู้ที่มีกิจกรรมภายนอกด้วย ต้องเริ่มยังไงดีนะ Starfish Labz มีเคล็ดลับมาฝากค่ะ

1.เริ่มจากการดูที่วัตถุประสงค์หรือเป้าหมายของวิชา

กิจกรรมควรเป็นแบบไหน บ่อยเท่าไหร่ ถี่แค่ไหน และเกิดขึ้นที่ไหนบ้าง คำตอบเหล่านี้อยู่ในหัวใจของวิชาหรือสิ่งที่คุณครูอยากสอนเด็กๆ นั่นเองค่ะ

กิจกรรม Outdoor Education ที่มีคุณค่าและเกิดประสิทธิภาพควรเกิดจากการออกแบบและการคิดมาอย่างดีแล้วของคุณครู กิจกรรมแต่ละกิจกรรมควรเป็นไปตามวัตถุประสงค์หรือเป้าหมายในการสอนของคุณครู เมื่อคุณครูทบทวนเป้าหมายของการสอนแล้ว มองเห็นภาพรวมของแต่ละชั่วโมงการเรียน ไอเดียเรื่องกิจกรรมต่างๆ รวมถึงเวลาและสถานที่ก็จะค่อยๆ ไหลมาเอง เชื่อ Starfish Labz ค่ะ!

2.กิจกรรมที่ใช่ ถ้าไอเดียไม่เกิด ก็ต้องหาแรงบันดาลใจกันสักหน่อย

เมื่อดูภาพรวมโอกาสในการสอดแทรกกิจกรรมแล้วแต่ไอเดียก็ยังไม่มา ไม่รู้ว่าจะเลือกกิจกรรมแบบไหนดี ไม่เคยมีกิจกรรมแบบภายนอกมาก่อน ไม่ต้องกังวลไปค่ะเพราะไอเดีย แรงบันดาลใจอยู่แค่เอื้อม

ปัจจุบัน การเรียนรู้แบบ Outdoor Education ได้ขยายไปแล้วหลายประเทศ ทั่วโลกมากมาย ถ้าเราคิดว่าไอเดียกิจกรรมเรายังไม่ดี หรือคิดไม่ออกเลย ขอแนะนำว่าให้ลองค้นหาไอเดียเพิ่มเติมจากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ ไม่ว่าจะบนเว็บไซต์ จากเพื่อนร่วมงาน หรือจากคนอื่นๆ ที่อาจจะเคยมีประสบการณ์ในเรื่องดังกล่าว

อย่าลืมว่าความคิดสร้างสรรค์เป็นสิ่งสำคัญมากในการสร้างกิจกรรมที่ใช่ น่าสนุก และดึงดูดความสนใจในการเรียนรู้ของเด็กๆ บางที ยิ่งเราสามารถมองหากิจกรรมที่นอกกรอบได้มากเท่าไหร่ ก็ยิ่งช่วยให้เกิดประสบการณ์การเรียนใหม่ๆ ที่น่าสนุกทั้งสำหรับคุณครูและเด็กๆ มากเท่านั้น

3.เปิดโอกาสให้เด็กๆ เสนอกิจกรรมที่อยากทำ

อาจใช้ไม่ได้กับทุกกิจกรรมและทุกชั่วโมงการเรียน แต่อีกหนึ่งเคล็ดลับที่ Starfish Labz อยากนำเสนอและเชื่อว่าคุณครูสามารถหยิบจับมาใช้ได้อย่างน้อย 1-2 ครั้งต่อภาคการศึกษาก็คือการลองเปิดโอกาสให้เด็กๆ ได้มีส่วนร่วมในการคิดว่าถ้าเขาอยากศึกษาเกี่ยวกับสิ่งนี้ๆ โดยตรง เขาอยากไปที่ไหน หรืออยากทำอะไร เพื่อช่วยให้เขาเรียนรู้สิ่งดังกล่าว

การเปิดโอกาสให้เด็กๆ มีส่วนร่วมในการคิดกิจกรรม ช่วยกระตุ้นความสนใจและในขณะเดียวกันก็ยังช่วยให้เกิดการเรียนรู้ในรูปแบบ Active Learning อย่างดีเลยทีเดียว เด็กๆ ได้เป็นผู้นำการเรียนรู้ของตัวเอง (Self-Directed) โดยมีคุณครูคอยอยู่ข้างๆ คอยแลกเปลี่ยนและให้คำแนะนำ

ฟังดูน่าสนุกมากเลยใช่ไหมละคะ และนี่ก็คือ Outdoor Education การเรียนรู้แบบ Active Learning ในรูปแบบใหม่ที่วันนี้ Starfish Labz นำมาฝากคุณครูทุกคนกันค่ะ แม้ ว่าการสอนแบบ Active Learning จะมีความยากในเรื่องของการเสาะหากิจกรรมหรือประสบการณ์การเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพให้กับเด็กๆ อยู่บ้าง แต่ด้วยการเรียนรู้ของคุณครูเองๆ และความตั้งใจที่จะเปลี่ยนห้องเรียนในรูปแบบเดิมๆ ให้กลายเป็นห้องเรียนที่สดใส มีชีวิตชีวาขึ้นมา Starfish Labz เชื่อว่าคุณครูสามารถทำได้ และสามารถเป็นหนึ่งในพลังที่ยิ่งใหญ่ในการเปลี่ยนแปลงการศึกษาไทยแน่นอน

อ้างอิง:

●    What is Outdoor Education?

●    โรงเรียนบ้านปลาดาว จังหวัดเชียงใหม่ Starfish Country Home School