ครูคลับ (Kru Club) ความรัก กับ วัยรุ่นควรสนับสนุนหรือควรเลี่ยง

ความรักสามารถอธิบายเป็น “วิทยาศาสตร์” ได้ ว่าความรักคืออะไร? สามารถทำความเข้าใจในหลักของวิทยาศาสตร์ ในเบื้องหลังของความรัก ความรักคืออะไร คำถามง่าย ๆ ที่คำตอบที่ได้มานั้น ล้วนแตกต่างกันไปจากประสบการณ์ของแต่ละบุคคล คนที่สมหวังกับความรัก อาจจะตอบไปในทางบวก แต่คนที่ผิดหวังกับความรัก อาจจะตอบในทางลบ ดังนั้น ไม่มีคำตอบที่ชัดเจนแน่นอนว่าความรัก จริง ๆ คืออะไรกันแน่ ทำไมเวลารัก ถึงหวานหอม และเวลาเลิก ถึงเจ็บปวดที่หัวใจแสนสาหัส และในเมื่อ ถ้าความรักสามารถอธิบายได้ด้วยหลักวิทยาศาสตร์ จะอธิบายได้ว่าอย่างไร ดังนั้น โรเบิร์ต  สเติร์นเบิร์ก (Robert Sternberg) อาจารย์จิตวิทยา ในมหาวิทยาลัยเยล (Yale University) ค้นพบว่า ความรักเกิดจากความรู้สึก 3 อย่าง ที่เอื้อต่อกันและกัน จนเกิดเป็นสามเหลี่ยมที่เขาตั้งชื่อว่า ทฤษฎีสามเหลี่ยมความรัก (Triangular theory of love) ประกอบไปด้วย 

1. ความใกล้ชิด (Intimacy) คือความรู้สึกที่อยู่ใกล้กัน ปรารถนาให้อีกฝ่าย   มีความสุข รู้สึกว่าพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันได้ สามารถช่วยเหลือกันได้ เกิดเป็นความรู้สึกที่ “อบอุ่น” ในความสัมพันธ์ ซึ่งอาจจะต้องใช้เวลา จนกว่าจะคุ้นเคยกัน หรือบางครั้งอาจจะถูกชะตาตั้งแต่เจอหน้ากัน รู้สึกว่านิสัย ใจคอ เข้ากันได้ ทั้ง ๆ ที่รู้จักกันยังไม่นาน

2. ความหลงไหล (Passion)  อาจจะเป็นความต้องการทางเพศ อยากสัมผัส อยากมีความสัมพันธ์ทางกาย เป็นองค์ประกอบด้านแรงจูงใจ เกิดจากแรงขับภายใน ระบบของร่างกาย หรือความรู้สึกที่ถูกกระตุ้นทางสรีระ เป็นความดึงดูดทางเพศ เช่น ความพอใจในรูป กลิ่น เสียง หรือเสน่ห์อื่น ๆ และยังรวมถึงเหตุกระตุ้นอื่น ๆ ซึ่งทำให้เกิดความรู้สึกโรแมนติกด้วย เหมือนมีความรู้สึกที่ “เร่าร้อน”ในความสัมพันธ์

3. ความผูกพัน (Commitment) คือความรู้สึกตกลงปลงใจว่า จะอยู่เคียงข้างกับคนนี้ต่อไปนาน ๆ เป็นส่วนที่ไม่ได้เกี่ยวว่า อยู่ด้วยกันแล้วมีความสุขไหม แต่ต้องการรักษาความสัมพันธ์เอาไว้

ยาว ๆ ความผูกพันนี้เหมือนส่วนประกอบที่ “เยือกเย็น” ถ้าเทียบกับความรู้สึกจาก 2 อย่างเบื้องต้นที่ผ่านมา เมื่อมีความสนิทสนมกันมากขึ้น และเปลี่ยนไปตามระดับของความสุขความพอใจในแต่ละช่วงเวลา 

ความรักกับสารเคมีในสมอง   

ความใคร่ เพราะคนเรามักถูกสัญชาตญาณ หรือแรงขับภายใน ดึงดูดซึ่งกันและกันเสมอ โดยมีโฮร์โมนทางเพศเป็นตัวขับเคลื่อน ในผู้หญิงจะมีฮอร์โมนเพศหญิงคือ เอสโตรเจน ที่มาจากการผลิตของรังไข่ กระตุ้นให้เด็กผู้หญิงเข้าสู่วัยสาว เกิดความรู้สึกตัณหาและความอยาก

ความหลงไหลหรือการตกหลุมรัก เพราะการตกหลุมรักทำให้คน ๆ หนึ่ง ตกอยู่ในภวังค์แห่งความรักและอาจจะทำอะไรโดยไม่รู้ตัว เพราะเกี่ยวข้องกับกลุ่มสารเคมี ที่ชื่อว่า “โมโนเอมีน” ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมต่าง ๆ ที่ได้แสดงออกมา เช่น ความพอใจ ความต้องการ ความตื่นเต้น หรือเมื่อถูกขัดขวาง ก็อาจจะเกิดความรู้สึกไม่พอใจ นำไปสู่ภาวะเซื่องซึม หรือขาดความกระตือรือร้น เป็นต้น

ความผูกพัน เป็นความสัมพันธ์ในระยะยาว โดยจะถูกกระตุ้นจากฮอร์โมน 2 ชนิดคือ ออกซิโตซิน (Oxytocin) เป็นฮอร์โมนด้านความสัมพันธ์ หากคู่รัก หรือคนในครอบครัวมีปฏิสัมพันธ์ร่วมกันบ่อย ๆ จะทำให้สมองหลั่งสารชนิดนี้ออกมามาก  วาโสเปรสซิน (Vasopressin) เป็นฮอร์โมนที่มีบทบาทต่อคู่รัก ทำให้เกิดความรู้สึกอยากใช้ชีวิตร่วมกัน หรืออาจจะเป็นความสัมพันธ์แบบรักเดียวใจเดียวไปตลอดชีวิต 

ความรักกับวัยรุ่น  เด็กวัยรุ่นส่วนใหญ่มักจะคิดว่า การตื่นตัวทางเพศและการเริ่มสนใจบุคคลหนึ่งเป็นพิเศษ เรียกว่า “ความรัก” ดังนั้นเมื่อเด็กวัยรุ่นที่เริ่มมีความรู้สึกอย่างนี้ เด็กวัยรุ่นก็จะคิดว่า “ฉันรักคนนี้แล้ว” ทั้ง ๆ ที่จริง ๆ แล้วเป็นความตื่นเต้น    ความสนใจผิวเผินที่เกิดขึ้นเท่านั้น และยิ่งถ้าสังคมรอบตัว โดยเฉพาะกลุ่มเพื่อนให้ความสำคัญกับเรื่อง “ความรักและการมีแฟน” วัยรุ่นจะเกิดพฤติกรรม ของการตามอย่างกันได้ง่ายขึ้น เพราะร่างกายของช่วงวัยรุ่น จะมีการหลั่งของฮอร์โมนที่จะส่งผลให้เด็กวัยรุ่น เริ่มมีความสนใจ บุคคลหนึ่งเป็นพิเศษ และถ้าสังคมรอบตัวของเด็กวัยรุ่นให้ค่านิยมต่อการมีแฟน ก็จะยิ่งทำให้เด็กวัยรุ่น เกิด “ความรักในวัยเรียน” ได้ง่ายขึ้น

ดังนั้น เมื่อเด็กเริ่มมีความรัก ก็ย่อมต้องการอยู่ใกล้ชิดกับคนที่ตนรัก โอกาสของการเกิดพฤติกรรมทางเพศที่เกินเลย หรือการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัย ก็เป็นไปได้โดยง่าย ซึ่งถ้าเป็นเช่นนี้ เราจะมีวิธีป้องกันไม่ให้เกิดปัญหานี้ได้อย่างไร ประการที่สำคัญที่สุดก็คือ การสร้างความรู้ความเข้าใจ ของการแสดงออกพฤติกรรมทางเพศ ที่ปลอดภัย และไม่ละเมิดสิทธิกันและกัน แต่อย่างไรก็ตาม สังคมปัจจุบัน มีการยอมรับการมีเพศสัมพันธ์ในวัยเรียนมีมากขึ้น โดยมองว่าเป็นเรื่องธรรมชาติ ทั้งนี้ ที่บ้านและโรงเรียน ควรทำความเข้าใจ ให้วัยรุ่นได้ตระหนักถึงผลที่ตามมา และความเสี่ยงต่าง ๆ จากการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัย และผู้ปกครองต้องให้ความรักความอบอุ่น และให้ความใกล้ชิดต่อบุตรหลานให้มากขึ้นนั่นเอง เราสามารถกระตุ้นให้เด็กเห็นคุณค่าของความรัก และมีการทำพฤติกรรมบางอย่างเพื่อคนที่คนรัก เช่น จัดให้มีกิจกรรมสร้างสรรค์ร่วมกัน กับคนที่เด็กรัก เช่น ช่วยกันเรียน ช่วยกันดูหนังสือ หรือทำงานอดิเรกที่เป็นประโยชน์ร่วมกัน เป็นต้น 

เห็นได้ว่า ความรักเป็นสิ่งที่ดี เพราะความรักจะสร้างประโยชน์มากมาย ถ้าเรารู้จักเปลี่ยนพลังงานที่เกิดจากความรัก ให้ไปสู่สิ่งที่เป็นประโยชน์และเหมาะสม วิธีการแก้ปัญหา จึงต้องเกิดจากความร่วมมือของทุกฝ่าย เช่น พ่อ แม่ ผู้ปกครอง และที่สำคัญที่สุดคือ คุณครูที่จะคอยให้คำปรึกษา ช่วยสนับสนุน ส่งเสริม ให้ความสำคัญ และตระหนักในเรื่องของการป้องกัน ปัญหาความรักในวัยเรียน ได้อย่างมีประสิทธิภาพทั้งนี้ สามารถรับฟังเพิ่มเติมได้ที่ www.StarfishLabz.com