สร้างห้องเรียนสมรรถนะ วPA ไปด้วยกันไปได้ไกล ประเมิน PAอย่างไรไม่เพิ่มภาระครู

ระบบการประเมินวิทยฐานะ วPA ได้ถูกนำมาใช้กับโรงเรียนต่างๆ เพื่อนำมาซึ่งเกณฑ์ประเมินที่มีมาตรฐาน และตรงตามเป้าหมายในการพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษา เป็นการประเมินด้วยความร่วมมือกันเหมือนเป็นกัลยาณมิตร เพราะการประเมิน วPA จะเป็นการประเมินที่จะลดภาระงานหรือไม่เพิ่มภาระของครู 

สถานการณ์ของโรงเรียนต่างๆได้มีการประเมินวิทยฐานะ วPA โดยผู้บริหารคือผู้อำนวยการได้ดำเนินการให้โรงเรียนพัฒนาเกี่ยวกับการจัดการเรียนการสอน และข้อมูลสารสนเทศที่เป็นปัจจุบัน มีการช่วยเหลือซึ่งกันและกันโดยการนิเทศภายใน มีการเตรียมพร้อมและมีการวางแผนติดตามอย่างเป็นระบบ เนื่องจากการประเมิน วPA เป็นเรื่องใหม่ ดังนั้นผู้บริหารและคุณครูจะต้องดำเนินการไปพร้อมๆกัน มีการช่วยเหลือและทำงานร่วมกัน ผู้บริหารมีการประชุมวางแผนในโรงเรียนเครือข่าย เพื่อแต่งตั้งและสรรหาคณะกรรมการประเมิน โดยผู้อำนวยการจะเป็นกรรมการประเมินคนที่ 1 มีการจัดทำปฏิทินวางแผนการทำงานให้ชัดเจน และตามเวลาที่กำหนด 

จากการประเมินรูปแบบใหม่เพื่อลดภาระงานของครูโรงเรียนมีขั้นตอนการดำเนินการ ดังนี้

1. มีการประชุมครู และบุคลากรที่เกี่ยวข้องเพื่อสร้างความตระหนัก และความสำคัญของการจัดทำบันทึกข้อตกลงในการพัฒนางาน โดยดูพันธกิจของโรงเรียนทั้งการพัฒนานักเรียนและการพัฒนาตนเองของคุณครู

2. มีการ PLC เป็นการวางแผนประเด็นข้อตกลงท้ายให้ครูทำภาระงานเพื่อให้เกิดผลลัพธ์กับนักเรียน

3. มีการอบรมประชุมสัมมนา มีการระดมทรัพยากร โดยการอบรมจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning จากศึกษานิเทศที่ดูแลการจัดการศึกษาของโรงเรียน

4. มีการสังเกตการสอน ทั้งการเข้าไปดูในห้องเรียน หรือมีการตั้งกล้องวงจรปิดเพื่อให้ทราบข้อบกพร่อง สามารถให้คุณครูมาดู เพื่อปรับปรุงแก้ไขการจัดการเรียนการสอนของตัวเองให้มีคุณภาพมากยิ่งขึ้น

5. การประเมินครูตามเกณฑ์ วPA โดยมีคณะกรรมการเข้าไปสังเกตการสอนในชั้นเรียน ดูจากผลงานนักเรียน และบรรยากาศในการจัดการเรียนการสอน มีการสอบถามคุณครูและนักเรียนเพื่อการประเมินที่ครอบคลุมทุกด้านนั่นเอง 

การดำเนินงานของโรงเรียนในการจัดการเรียนการสอน หรือการปฏิบัติงานในโรงเรียนในทุกด้านที่ทำเป็นประจำจะถือว่าเป็นการประเมินที่มีคุณภาพ โดยทางโรงเรียนมีการนิเทศภายใน ทางศึกษานิเทศก์ก็จะเข้าไปเป็นผู้แนะนำแนะแนวทางในการดำเนินงานให้มีคุณภาพมากยิ่งขึ้น พอถึงเวลาประเมินคุณครูก็จะไม่ได้จัดทำเอกสารหรือแฟ้มงานเพิ่ม จะเป็นการช่วยลดภาระงานของคุณครูและคุณครูก็จะไม่มีภาวะเครียด ส่งผลต่อการสอนของครูในห้องเรียนที่จะมีคุณภาพมากยิ่งขึ้น ตรงตามที่ สำนักงาน ก.ค.ศ. กระทรวงศึกษาธิการต้องการนั่นคือ การประเมินผลการปฏิบัติงานที่มุ่งตรงสู่การบรรลุซึ่ง ความสำเร็จของโรงเรียน โดยมีการทำข้อตกลงล่วงหน้าถึงกิจกรรม ตัวชี้วัดที่จะประเมิน ตลอดจนเกณฑ์ผ่าน โดยผู้ประเมินและผู้ถูกประเมินสามารถร่วมกันกำหนด และข้อตกลงต่างๆ ต้องสอดคล้องกับคำบรรยายลักษณะงานของตำแหน่งงานนั้น และ สอดคล้องกับพันธกิจของโรงเรียนนั่นเอง

ระบบการประเมิน วPA มีความเกี่ยวข้องกับชั้นเรียน ดังนั้นการจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้จึงถือว่าเป็นสิ่งสำคัญมากที่สุดจะต้องมีการร่วมมือกันในการจัดทำแผนการสอน โดยการอบรมในการจัดทำแผนการเรียนรู้แบบ Active Learningให้กับคุณครู และมีการปรับปรุงและพัฒนาแผนให้มีคุณภาพ รวมถึงมีการเข้าไปสังเกตการสอนในห้องเรียน เพื่อพัฒนาการจัดการเรียนการสอนของคุณครูอย่างเป็นระบบและมีมาตรฐาน

บทบาทของศึกษานิเทศก์ ที่ได้รับการแต่งตั้งเป็นคณะกรรมการประเมิน วPA ของครู โดยมีข้อตกลงแนวปฏิบัติในการพัฒนางานโดยมีสาระสำคัญคือ การประเมินข้อตกลงในการพัฒนางานให้ผู้ประเมินพิจารณาจากผลการปฏิบัติงานจริง ที่ได้ปฏิบัติงานโดยคำนึงถึงบริบทของแต่ละสถานศึกษาและผลลัพธ์ที่เกิดจากการพัฒนางานตามข้อตกลงเป็นสำคัญ โดย “ไม่เน้นการประเมินจากเอกสาร โดยให้ตรวจสอบข้อมูลจากผู้เรียน หรือผู้รับผลจากการปฏิบัติและพิจารณาจากหลักฐานในห้องเรียนหรือที่ใช้ในการปฏิบัติงานอยู่แล้ว” โดยมีข้อตกลงในการพัฒนางานคือ 

1. งานที่ครูทำเป็นปกติ  

2. ประเด็นท้าทาย 

วิธีการประเมินห้องเรียน คณะกรรมการจะเข้าไปดู คือ 

1. ด้านกระบวนการจัดการเรียนการสอน (ครูต้องอาศัย 8 หลักสำคัญในการสอนให้มีคุณภาพ)

2. ด้านความเป็นครู

3. ด้านสื่อ/เอกสารและอุปกรณ์ประกอบการจัดการเรียนการสอนและการเรียนรู้

4. ด้านสถานที่สำหรับการจัดการเรียนรู้ 

5. หลักสำคัญในการเข้าไปประเมินคุณครูจะต้องมีหลักสูตร /แผนการจัดการเรียนรู้ /บันทึกหลังการสอน /สื่อ การวัดผลประเมินผล 

สรุปคือในการประเมินในห้องเรียนคณะกรรมการจะเข้าไปดูห้องเรียนครูจะต้องจัดการเรียนรู้ให้ดีที่สุดในการเปลี่ยนการสอนไปสู่การเรียนรู้ เพราะการประเมินทุกอย่างจะอยู่ในห้องเรียนนั่นเอง

หัวใจสำคัญของการเป็นศึกษานิเทศก์ การนิเทศการศึกษาเพื่อพัฒนาคน พัฒนางาน เพื่อสร้างการประสานสัมพันธ์ และเพื่อสร้างขวัญกำลังใจ เพื่อให้ผู้บริหารและครูยอมรับเพื่อจะมีการพัฒนาระบบการศึกษาให้มีคุณภาพมากที่สุด รวมถึงมีการกระตุ้นให้ครูเกิดความรู้จนสามารถพัฒนางานได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

เห็นได้ว่า การประเมินวPA ได้ถูกนำมาใช้กับโรงเรียน เพื่อลดภาระงานของคุณครูและคุณครูก็จะไม่มีภาวะความเครียด ส่งผลต่อการสอนของครูในห้องเรียนที่จะมีคุณภาพมากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ สามารถรับฟังเพิ่มเติมได้ที่ www.StarfishLabz.com

คุณสุพัตรา นาวิก

ผู้อำนวยการโรงเรียนวัดโสภณาราม (ปลั่งร่วมราษฏร์บำรุง) จังหวัดสมุทรสาคร

คุณจงรัก รุ่งเรืองศิรินนท์ 

ผู้อำนวยการกลุ่มนิเทศติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดสมุทรสาคร

คุณสาวิตรี เหลืองสุรีย์ 

ศึกษานิเทศก์ชำนาญการพิเศษ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดสมุทรสาคร