โรงเรียนพัฒนาตนเอง สู่ทิศทางการขยายผล ในปี 2565

การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ “โรงเรียนพัฒนาตนเอง สู่แกนนำขยายผล” 7 จังหวัด ภายใต้โครงการบริหารจัดการโครงการโรงเรียนพัฒนาตนเอง (TSQP)

เสวนา “โรงเรียนพัฒนาตนเอง สู่ทิศทางการขยายผล ในปี 2565

โครงการบริหารจัดการโครงการโรงเรียนพัฒนาตนเอง (TSQP) เป็นโครงการพัฒนาต่อเนื่อง มีวัตถุประสงค์ในการพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียน คุณภาพของผู้บริหารสถานศึกษาและครูรวมไปถึงการสนับสนุนการใช้นวัตกรรมของโรงเรียนอย่างยั่งยืน เพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษา โรงเรียนพัฒนาตนเอง สู่แกนนำขยายผล ครอบคลุมพื้นที่ 7 จังหวัด ซึ่งการแลกเปลี่ยนในครั้งนี้ เป็นการถ่ายทอดกระบวนการทำงานและการพัฒนาของโรงเรียน ทั้งผู้บริหาร ครู และนักเรียน โดยโรงเรียนวัดบ่อตะกั่ว สถานศึกษาในเครือข่ายมูลนิธิโรงเรียนสตาร์ฟิชคันทรีโฮม

โรงเรียนวัดบ่อตะกั่ว (พ่วงประชานุกูล) สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา นครปฐม เขต 2 มีนักเรียนทั้งหมด 128 คน เป็น 1 ใน 10 จาก 117 โรงเรียนในจังหวัดนครปฐม เขต 2 ที่ได้เข้าร่วมโครงการโรงเรียนพัฒนาตนเอง โดยได้รับความอนุเคราะห์จากสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา นครปฐม เขต 2 และมูลนิธิสตาร์ฟิชคันทรีโฮม ทำให้โรงเรียนได้รับการพัฒนาในทุกด้าน และจากการเข้าร่วมโครงการฯ โรงเรียนได้ดำเนินการพัฒนาการเรียนรู้ของนักเรียน โดยการจัดตั้งกิจกรรม “บ่อตะกั่วเชฟ” ที่ส่งเสริมให้นักเรียนได้เรียนรู้ ลงมือทำ และสามารถต่อยอดการทำอาหารที่บ้านได้ ทั้งนี้ โรงเรียนได้ตั้งโจทย์การดำเนินกิจกรรม “บ่อตะกั่วเชฟ” การทำอาหารจากวัตถุดิบที่มีอยู่ในท้องถิ่น โดยการให้เด็กได้คิด วิจัยในเชิงโครงงาน และหาวิธีการจัดจำหน่ายสู่ร้านค้าในชุมชน

จากการจัดการเรียนการสอนผ่านกระบวนการ STEAM Design Process มาจากคำว่า STEM และเพิ่ม A (ART) ซึ่งประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ดังนี้ 

1) Ask คำถาม เป็นการทำความเข้าใจปัญหาหรือความท้าทาย โดยเริ่มต้นจากการฝึกให้เด็กคิดจากการที่ครูใช้คำถาม 

2) Imagine จินตนาการ ครูนำคำตอบที่ได้ให้เด็กจินตนาการถึงวิธีการ 

3) Plan การวางแผน เป็นการประยุกต์ใช้ข้อมูลและแนวคิดที่เกี่ยวข้องเพื่อการออกแบบชิ้นงานหรือวิธีการในการแก้ปัญหา 

4) Create สร้างสรรค์ เป็นการกำหนดลำดับขั้นตอนของการสร้างชิ้นงาน 

5) Reflect & Redesign การสะท้อนคิดและออกแบบใหม่ ส่งผลให้ปัญหาการนำเสนองานของนักเรียน เดิมที่พูดไม่คล่อง พูดไม่เป็นและรู้สึกประหม่า เขินอาย ให้มีความกล้าแสดงออกมากขึ้น โดยการให้นักเรียนฝึกพูดจากการนำเสนอหน้าชั้นเรียนในรูปแบบต่างๆ อย่างต่อเนื่อง ก่อให้เกิดความสามารถโดดเด่นในด้านการเป็นผู้นำของนักเรียนในหลายๆ กิจกรรมจนสามารถต่อยอดสู่การเป็นสภานักเรียนได้ ทั้งนี้ โรงเรียนได้จัดทำหลักสูตรตามบริบทของโรงเรียน และอิงตามสพฐ. ที่เน้นให้ทุกคนมีทักษะอาชีพ สามารถที่จะนำความรู้ไปประกอบอาชีพในอนาคตได้

สำหรับการเริ่มต้นของโครงการโรงเรียนบ้านปลาดาว “บ่อตะกั่วเชฟ” ในปีที่สองโรงเรียนได้จัดทำนวัตกรรมการจัดการเรียนการสอนรูปแบบ Active Learning ผ่านกระบวนการ STEAM Design Process โดยใช้การประเมินแบบ DE ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 ขั้น คือ ขั้นของต้นน้ำ โรงเรียนได้ทำการวิเคราะห์ SWOT จุดเด่น และจุดด้อยของโรงเรียน เพื่อนำข้อมูลมาจัดทำเป็นโครงการ ขั้นกลางน้ำ เป็นการจัดตั้งคณะกรรมการการดำเนินงาน เพื่อจัดเตรียมสู่ขั้นปลายน้ำ และขั้นปลายน้ำ ซึ่งขณะนี้โรงเรียนได้ดำเนินการอยู๋ในช่วงขั้นกลางน้ำ ด้านการจัดการเรียนรู้ โรงเรียนได้จัดทำกระเป๋าความรู้ (Learning Bag) ซึ่งประยุกต์จากกล่องการเรียนรู้ Learning Box ของโรงเรียนบ้านปลาดาว การจัดกิจกรรม Makerspace แหล่งเรียนรู้ในห้องเรียน โดยมีอุปกรณ์ให้นักเรียนในการทำกิจกรรม และมีแหล่งเรียนรู้อื่นๆ เช่น เกษตรพอเพียง เป็นต้น สำหรับผลที่เกิดขึ้นจากการเข้าร่วมโครงการ นักเรียนมีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น กล้าพูด กล้านำเสนอ กล้าแสดงความคิดเห็น ครูสามารถเขียนแผนแบบ Active Learning และใส่ขั้นตอนกระบวนการ STEAM Design Process ได้ ด้านเครือข่ายและผู้ปกครองให้ความร่วมมือ มีส่วนร่วมในกิจกรรมของโรงเรียนมากขึ้น

เห็นได้ว่า โรงเรียนได้มีการพัฒนาตนเองที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นรูปธรรม หลังจากเริ่มต้นโครงการโรงเรียนพัฒนาตนเอง ส่งผลให้ครูทำงานอย่างมีความสุขมากขึ้น นักเรียนเรียนอย่างมีความสุขมากขึ้น ชุมชนมีความสุขและพึงพอใจกับการดำเนินงานของโรงเรียนมากขึ้น นี่คือผลสำเร็จของโรงเรียนพัฒนาตนเอง

กรณีศึกษาเครือข่าย 1 มูลนิธิโรงเรียนสตาร์ฟิชคันทรีโฮม