เคล็ด (ไม่) ลับ ชวนลูกรักตั้งเป้าหมายชีวิต

ปฏิเสธไม่ได้ว่าสถานการณ์โควิด-19 ส่งผลให้การเรียนรู้ของเด็กถดถอยอย่างมาก การเติมเต็มจึงเป็นสิ่งสำคัญ การคาดหวังกับสิ่งที่โรงเรียนจะให้คิดว่ายังไม่เพียงพอ คุณพ่อคุณแม่จึงมีความสำคัญมากในการเติมเต็ม สังเกตหรือไม่ว่ามีพ่อแม่หลายท่านตั้งเป้าหมายกับลูกมากมายกับคำถามที่ว่า “โตขึ้นอยากเป็นอะไร” เป็นคำถามที่ผู้ใหญ่มักจะถามเด็ก แล้วจะมีวิธีการอย่างไรให้ถึงเป้าหมาย ในการแชร์ไอเดียครั้งนี้ จะมาเติมไอเดียการสอนลูกให้ตั้งเป้าหมายชีวิต ด้วยคำถาม 4 ข้อว่า ตอนนี้พ่อแม่คิดว่าลูกชอบทำอะไร? มีความถนัดหรือเชี่ยวชาญด้านใด? โลกต้องการอะไร? ควรพัฒนาลูกอย่างไร? เพื่อช่วยให้ลูกค้นหาสิ่งที่ตัวเองชอบและพร้อมลงมือทำสู่เป้าหมาย

จากประสบการณ์ที่ผ่านมา พบว่า บางครั้งการค้นพบเป้าหมายในชีวิตของเด็ก เด็กอาจจะค้นพบตัวเองจากสิ่งที่เขามีความถนัด หรือชอบในสิ่งที่ทำ หรือจากสิ่งที่พ่อแม่มีส่วนในการเสริมหรือสนับสนุนลูกอย่างไร ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากพ่อแม่มีระบบการคิดวิเคราะห์ได้มากกว่า เป็นผู้คาดการณ์และมองเห็นสิ่งที่ลูกจะต้องไปข้างหน้าว่าโลกต้องการอะไร เพราะหมายถึงอนาคตข้างหน้า และอาชีพของเขา ทั้งนี้ มีแนวทางไอเดียที่จะร่วมแบ่งปันในการตั้งเป้าหมายของลูก โดยจะแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ดังนี้

- ระดับประถมศึกษา แบ่งตารางออกเป็น 2 ช่อง ช่องแรกให้เด็กวาดในสิ่งที่อยากจะเป็น ช่องที่สองเขียนวิชาที่ชอบโดยใช้การเขียนสัญลักษณ์แทนตัวหนังสือ สิ่งสำคัญคือ เมื่อเด็กวาดรูปหรือเขียนออกมาแล้ว ต้องชวนคุยและให้เด็กวิเคราะห์เองว่า อาชีพที่ชอบสัมพันธ์กับวิชาที่เรียนอย่างไร ทั้งนี้ พ่อแม่ต้องเสริมให้เขาเพิ่มเติม ที่เรียกว่าการสร้าง passion หรือการสร้างสิ่งที่เกิดจากตัวตนของเด็ก ชี้แนะ เพื่อให้เด็กเกิดแรงบันดาลใจ เกิด passion ในสิ่งที่เด็กทำ แล้วเด็กจะหาตัวตนของตนเองเจอ อย่างไรก็ตาม เครื่องมือที่ดีที่สุดก็คือ การใช้คำถาม ซึ่งสุดท้ายเด็กจะพบคำตอบ และเดินไปตามเป้าหมายที่วางไว้

- ระดับมัธยมศึกษา แบ่งตารางออกเป็น 3 ช่อง ช่องแรกคือวิชาที่ชอบ ช่องที่สองคณะที่อยากเรียน ช่องที่สามอาชีพที่อยากทำ โดยให้เด็กวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของคำถามทั้ง 3 ช่อง ใช้หลักการคำถามเช่นเดียวกัน และดูความเป็นไปได้ของความสัมพันธ์

- ระดับอุดมศึกษา จะอยู่ในช่วงของระดับชั้น ม.ปลายและอุดมศึกษา อาจจะต้องใช้กลยุทธ์ที่ซับซ้อนในการชวนลูกค้นหาเป้าหมายชีวิต โดยในสัปดาห์แรก ให้ลูกค้นหาความชอบของตนเอง เราต้องรู้ให้ได้ก่อนว่าอะไรคือสิ่งที่ลูกชอบทำ และทำได้ดีที่สุด สัปดาห์ที่สอง ให้ลูกค้นหาความเชี่ยวชาญของตนเอง จากสิ่งที่ลูกทำได้ดีที่สุด หรืออะไรคือสิ่งที่สร้างรายได้ให้กับลูก สัปดาห์ที่สาม ให้ลูกค้นหาอาชีพในฝัน จากสิ่งที่สร้างรายได้ให้กับลูก และอะไรคือสิ่งที่โลกกำลังต้องการ และสัปดาห์ที่สี่ ให้ลูกค้นหาเป้าหมายของชีวิต จากสิ่งที่โลกต้องการ และอะไรคือสิ่งที่ลูกชอบทำที่สุด ตรงนี้เด็กก็จะสามารถค้นหาเป้าหมายชีวิตได้ ซึ่งหลังจากนำไปใช้ พบว่า ทำให้เห็นทิศทางในการพัฒนาตนเองได้

อย่างไรก็ตาม เทคนิคทั้ง 3 ข้อ คุณพ่อคุณแม่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ สิ่งสำคัญคือ ต้องค่อยเป็นค่อยไป เนื่องจากทุกอย่างมีการเปลี่ยนแปลงตามสถานการณ์ตลอดเวลา แต่ถ้าคำถาม 4 ข้อข้างต้น คุณพ่อคุณแม่ทำ และวิเคราะห์ไปด้วย นำมาผสมผสานหรือประยุกต์กับสิ่งที่ลูกทำ พ่อแม่ก็จะมีความสุข เพราะว่าเป้าหมายจริงๆ ก็คือลูกเราสามารถอยู่ได้ในสังคม ทั้งนี้ สิ่งที่อยากจะเน้นย้ำ คือ การให้เด็กได้เรียนรู้ทักษะชีวิต รู้คุณค่าของตัวเอง และยอมรับผู้อื่น ซึ่งวิชาที่สำคัญ คือ การอยู่ร่วมกันในสังคม และพ่อแม่ย่อมเป็นผู้ที่สอนทักษะชีวิตได้ดีที่สุด

ดร.วรวุฒิ แสงเฟือง ที่ปรึกษาโครงการ Starfish Future Labz