เทคนิคการถ่ายทอดที่มีประสิทธิภาพ : การสอนทางไกลด้วย Learning box

“Learning  box ทางเลือกความสนุก สู่การเรียนรู้ ทุกที่ ทุกเวลา”

Active Learning เป็นกระบวนการจัดการเรียนรู้ ที่เน้นให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมกับกิจกรรมการเรียนรู้ หรือสร้างความรู้ให้เกิดขึ้นด้วยการลงมือปฏิบัติผ่านสื่อ หรือกิจกรรมการเรียนรู้ เช่น การเรียนรู้โดยใช้กิจกรรมเป็นฐาน (Activity–Based Learning), การเรียนรู้เชิงประสบการณ์ (Experiential Learning), การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem-Based Learning), การเรียนรู้โดยใช้โครงงานเป็นฐาน (Project-Based Learning), การเรียนรู้ที่เน้นทักษะกระบวนการคิด (Thinking Based Learning), การเรียนรู้การบริการ (Service Learning), การเรียนรู้จากการสืบค้น (Inquiry-Based Learning) และการเรียนรู้ด้วยการค้นพบ (Discovery Learning) ซึ่งมีครูผู้สอนเป็นผู้กระตุ้นคิด ให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้การคิดขั้นสูง ทั้งนี้ โรงเรียนบ้านปลาดาว ได้จัดการเรียนการสอนที่เน้นให้นักเรียนได้ทำกิจกรรมในรูปแบบ Active Learning โดยใช้กิจกรรมเป็นฐาน ที่เรียกว่า Makerspace

Makerspace: การเรียนรู้สำหรับศตวรรษที่ 21

Makerspace เป็นการสร้างหรือจัดพื้นที่เรียนรู้ในบริบทที่ต่างกันสำหรับนักสร้างสรรค์กิจกรรมได้เรียนรู้ ทำกิจกรรมในสิ่งที่ชอบ หรืออยากจะทำด้วยตัวเอง โดยการกระตุ้นให้เกิดความอยากรู้อยากเห็น มีความกล้าคิดแสดงออก พร้อมทั้งพัฒนาสำคัญในศตวรรษที่ 21 ซึ่งกระบวนการ Makerspace ถูกคิดค้นโดย ดร.นรรธพร จันทร์เฉลี่ย เสรีบุตร ประธานมูลนิธิโรงเรียนสตาร์ฟิชคันทีโฮม ซึ่งได้นำร่องกิจกรรมพื้นที่นักสร้างสรรค์ (Makerspace) ยังโรงเรียนบ้านปลาดาว โดยเน้นการแก้ไขปัญหา คิดวิเคราะห์ ความคิดสร้างสรรค์ และทำงานร่วมกับผู้อื่น ผ่านกระบวนการการเรียนรู้แบบ STEAM เพื่อเป็นพื้นฐานในการเรียนรู้แบบ Active Learning

แนวทางการจัดกิจกรรม Makerspace

การจัดกิจกรรม Makerspace ประกอบไปด้วย 

1) ห้อง Makerspace สามารถจัดได้หลายพื้นที่ตามที่ต้องการ ซึ่งการจัดห้องหรือบริเวณห้องในการจัดกิจกรรมเน้นให้เด็กได้เรียนรู้ในการเป็นเจ้าของกิจกรรมการเรียนรู้ด้วยตนเอง การสะท้อนคิด และการออกแบบใหม่ในการทำงาน ซึ่งภายในห้องจะมีการสร้างข้อตกลงและการทำงานร่วมกัน ทั้งนี้ สามารถรวบรวมกิจกรรมที่คล้ายคลึงกันไว้ในห้องเดียวกันได้ 

2) มุม Makerspace กรณีที่มีการจำกัดด้านพื้นที่ สามารถจัดมุมห้องใดห้องหนึ่งได้ 

3) ชุด Makerspace เคลื่อนที่ 

4) STEAM Learning Box ชุดการเรียนรู้ที่บ้าน

กระบวนการการเรียนรู้แบบ STEAM Design Process ผ่าน Learning Box

STEAM คือ การบูรณาการผ่านกระบวนวิชาต่างๆ ได้แก่ วิทยาศาสตร์ (Science: S) เทคโนโลยี (Technology: T) วิศวกรรมศาสตร์ (Engineering: E) ศิลปะ (Arts: A) และคณิตศาสตร์ (Mathematics: M)  ซึ่งกระบวนการ STEAM Design Process สามารถแบ่งออกเป็น 5 ขั้นตอนดังนี้ 

1) ขั้นถาม  เป็นการถามเพื่อกระตุ้นความสนใจ เพื่อให้เด็กใช้ในการแก้ไขปัญหา 

2) ขั้นจินตนาการ เป็นการเปิดโอกาสให้เด็กได้ถามคำถาม ระดมความคิด และหาวิธีการ แก้ปัญหา 

3) การวางแผน จัดเตรียมอุปกรณ์ วัสดุต่างๆ กำหนดขั้นตอนและกระบวนการ

4) ขั้นสร้างสรรค์/ลงมือทำ การสร้างสรรค์งานตามแผนที่ได้วางไว้ เช่น แบบจำลอง โมเดล ชิ้นงาน หรือสื่อต่างๆ ฯลฯ และ 

5) สะท้อนคิด เป็นการทบทวนสิ่งที่ทำมา เพื่อพัฒนาหรือปรับปรุงงาน

Learning Box เป็นกล่องกิจกรรมการเรียนรู้ สำหรับนักเรียนที่สามารถทำกิจกรรมที่บ้านได้ด้วยตนเองตามความเหมาะสมในแต่ละช่วงวัย ผ่านกระบวนการขั้นตอน STEAM Design Process ซึ่งเป็นหนึ่งในเครื่องมือของรูปแบบการเรียนรู้ทางไกล (Remote Learning) ประกอบไปด้วย 

1) คำอธิบายการใช้อุปกรณ์ และการขอความช่วยเหลือจากผู้ปกครอง 

2) booklet เป็นรายละเอียดแนวทางการใช้ Learning Box และการส่งงาน ซึ่งประกอบไปด้วย ใบความรู้ ชุดการเรียนรู้กิจกรรมท้ายบทเรียน 

3) ชุดเครื่องมือด้านการเรียนรู้ผ่านกิจกรรม STEAM Design Process อุปกรณ์และวัสดุประกอบการเรียนรู้ 

4) แบบประเมินตามสภาพจริง โดยการถ่ายภาพ คลิปวิดีโอ เพื่อเก็บเป็นหลักฐานและส่งผ่านแอปพลิเคชัน Starfish Labz

จะเห็นได้ว่า กล่องกิจกรรมการเรียนรู้ (Learning Box) สามารถนำมาประยุกต์ใช้กับการจัดการเรียนการสอนในช่วงสถานการณ์โควิด-19 และสำหรับนักเรียนที่อยู่ในพื้นที่ห่างไกลได้อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ อีกทั้งยังเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้นักเรียนได้ฝึกทักษะการคิด การแก้ปัญหา และการเสริมสร้างด้านทักษะชีวิต รวมไปถึงการส่งเสริมการมีส่วนร่วมภายในครอบครัวอีกด้วย