Homeschool เหมาะกับครอบครัวของเราหรือเปล่านะ

สำหรับพ่อแม่ผู้ปกครอง การตัดสินใจเรื่องการเรียนของลูกถือเป็นเรื่องใหญ่อันดับต้นๆ ยิ่งในยุคที่โลกกำลังเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงทั้งจากโรคระบาด ไปจนถึงเทคโนโลยีล้ำหน้า ที่ทำให้เราเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร ทำงาน หรือเรียนได้ทุกที่ ก็อาจเกิดคำถามขึ้นในใจคุณพ่อคุณแม่ หรือกระทั่งเด็กๆ เองว่า ในเมื่อเราเรียนได้ทุกที่ การทำ Homeschool อาจเป็นทางเลือกที่ดีก็ได้นะ หากบ้านไหนกำลังสนใจจะเริ่มทำ Homeschool ให้ลูก แต่ยังไม่แน่ใจว่าทางเลือกนี้เหมาะกับครอบครัวของเราหรือเปล่า บทความนี้อาจจะมีคำตอบให้ค่ะ 

มีความพร้อมด้านเวลา

การเรียนแบบ Homeschool พ่อแม่ผู้ปกครอง คนใดคนหนึ่งต้องรับผิดชอบจัดการเรียนรู้ให้กับลูกโดยตรง ถึงแม้เลือกจดทะเบียนกับโรงเรียนหรือศูนย์การเรียนที่ดูแลเรื่องหลักสูตรต่างๆ ให้ แต่เมื่อขึ้นชื่อว่าทำ Homeschool แล้ว เวลาส่วนใหญ่ของลูกก็มักจะไม่ได้อยู่ที่โรงเรียน หากไม่ได้เรียนรู้ที่บ้าน ก็อาจออกไปทำกิจกรรมเสริมประสบการณ์ต่างๆ พ่อแม่จึงต้องสามารถจัดสรรเวลา และดูแลเรื่องการเก็บร่องรอยการเรียนรู้ของลูกได้อย่างเต็มที่ 

การทำ Homeschool ให้ลูก ไม่ได้หมายความว่าพ่อแม่คนใดคนหนึ่งต้องออกจากงานประจำ หากคุณสามารถวางแผน และจัดการเรื่องเวลาได้ลงตัว ก็สามารถประสบความสำเร็จกับการทำ Homeschool ได้เช่นกัน ก่อนตัดสินใจเลือกการเรียนรู้รูปแบบนี้ พ่อแม่ผู้ปกครองอาจต้องนั่งลงคุยกันว่าใครจะวางแผนเรื่องเวลาอย่างไร ใครรับผิดชอบส่วนไหน หากพิจารณาแล้วว่าสามารถทุ่มเทเวลาให้ลูกได้มากขึ้น Homeschool ก็อาจเป็นทางเลือกที่ใช่สำหรับครอบครัวของคุณ

ประเมินสภาพแวดล้อมของครอบครัว

ก่อนเริ่มทำ Homeschool ต้องประเมินสถานการณ์ต่างๆ อย่างรอบด้าน เริ่มจาก ขนาดของครอบครัว หากเป็นครอบครัวใหญ่อยู่ร่วมกันหลายเจนเนอเรชั่น อาจมีคำถามตามมาจากปู่ ย่า ตา ยาย ที่ไม่เข้าใจว่าการเรียนรู้ที่บ้านคืออะไร และจะได้ผลอย่างไร พ่อแม่ผู้ปกครองรวมทั้งเด็กๆ ต้องเตรียมพร้อมที่จะตอบคำถามเหล่านี้ นอกจากนี้ ครอบครัวที่มีลูกหลายคน หากเลือกทำ Homeschool ก็ต้องตัดสินใจว่า จะทำ Homeschool กับลูกทุกคนหรือไม่ ซึ่งนั่นหมายความว่า พ่อแม่ในฐานะผู้จัดการเรียนรู้ ต้องมีหน้าที่เพิ่มขึ้น ต้องมีระบบการจัดการวางแผนที่ดี 

พิจารณาถึงสถานที่ เพราะบรรยากาศการเรียนรู้เป็นสิ่งสำคัญ ครอบครัวควรมีพื้นที่ อย่างน้อยสักมุมหนึ่งเล็กๆ จัดเป็นพื้นที่สำหรับทำการเรียนการสอน ปราศจากเสียงรบกวนต่างๆ หากไม่มีจริงๆ อาจใช้ห้องนอนของลูก ควรมีพื้นที่ส่วนตัวให้เด็กๆ ได้เรียนรู้อย่างสงบ 

พิจารณาเรื่องการเงิน

การทำ Homeschool อาจช่วยประหยัดค่าใช้จ่าย เช่น ค่าเทอม ค่าเครื่องแบบ รองเท้ากระเป๋านักเรียน แต่ในทางกลับกัน ก็อาจมีค่าใช้จ่ายด้านอื่นๆ เช่น ซื้ออุปกรณ์การเรียนการสอน ค่าร่วมกลุ่มทำกิจกรรมต่างๆ ลองวางแผนกิจกรรม และรูปแบบการเรียนรู้คร่าวๆ ว่าต้องมีค่าใช้จ่ายเท่าไร สิ่งเหล่านี้เป็นเรื่องที่ควบคุมให้เหมาะกับงบประมาณของครอบครัวได้ กรณีที่จดทะเบียนกับเขตพื้นที่การศึกษา จะได้รับเงินสนับสนุนจากรัฐ ผู้ปกครองอาจลองวางแผนคร่าวๆ ว่านำเงินส่วนนี้มาจัดการเรียนการสอนให้ลูกได้อย่างไร เพียงพอหรือไม่ หากไม่พอจะทำอย่างไร สำหรับผู้ที่จดทะเบียนกับศูนย์การเรียนต่างๆ อาจมีค่าลงทะเบียน และค่าใช้จ่ายอื่นๆ ครอบครัวควรประเมินสิ่งเหล่านี้ก่อนตัดสินใจทำ Homeschool 

ตั้งเป้าหมายให้ชัดเจน

เมื่อพิจารณาว่าจะเลือกทำ Homeschool ดีหรือไม่ ควรคำนึงถึงเป้าหมายที่ต้องการเป็นหลัก ว่า Homeschool เป็นแนวทางที่จะทำให้เป้าหมายการเรียนของลูกประสบความสำเร็จได้หรือเปล่า ลองชวนลูกมานั่งคุย และตั้งเป้าหมายร่วมกันว่า อยากได้สิ่งใดจากการทำ Homeschool เช่น

• ได้เรียนรู้ และฝึกฝนทักษะสิ่งที่ลูกชื่นชอบให้พัฒนาขึ้น
• ครอบครัวมีเวลาคุณภาพร่วมกันเพิ่มขึ้น
• การทำ Homeschool เป็นเส้นทางที่พาให้ลูกศึกษาไปศึกษาต่อในแนวทางที่ต้องการได้ง่ายขึ้น
• ลดความเครียดจากการใช้ชีวิตบนท้องถนนขณะเดินทางไปโรงเรียน

หากครอบครัวมีเป้าหมายร่วมกันชัดเจน ก็ช่วยให้ Homeschool ประสบความสำเร็จได้ง่ายขึ้น เพราะรู้ว่าสิ่งที่กำลังทำอยู่นั้น เพื่ออะไร ดังนั้น คำตอบว่าครอบครัวของเราเหมาะกับ Homeschool หรือเปล่า ก็ขึ้นอยู่กับเป้าหมายในการเรียนรู้ของเด็กๆ แต่ละบ้าน

คำนึงถึงรูปแบบการเรียนรู้ที่ลูกถนัด

เด็กแต่ละคนมีความสามารถในการเรียนรู้ที่ต่างกัน เด็กบางคน เรียนรู้ได้ดีผ่านการอ่านด้วยตนเอง บางคนเรียนรู้ได้ดีที่สุด เมื่อมีคุณครูคอยอธิบายบทเรียน บางคนเรียนรู้ได้ดี ผ่านการลงมือทำ ลองสังเกต และพูดคุยกับลูกว่าพวกเขาถนัดการเรียนรู้รูปแบบไหน และ Homeschool จะช่วยให้ลูกเรียนรู้ได้ดีขึ้นหรือเปล่า หากเด็กๆ ชอบฟังคุณครูสอน หากเลือกทำ Homeschool คุณพ่อคุณแม่อาจต้องสอนลูกเอง หรือหาคุณครูพิเศษมาช่วยสอนในบ้างวิชา หรือเด็กบางคนที่เรียนรู้ได้ดีด้วยตนเอง ผ่านการอ่าน การทำ Homeschool ก็อาจเป็นทางเลือกที่เหมาะสมสำหรับเด็กกลุ่มนี้ 

คำนึงถึงลักษณะนิสัยของลูก

พื้นฐานอารมณ์ และบุคคลิกภาพของเด็กแต่ละคนแตกต่างกัน บางคนอยู่ได้ด้วยตัวเองเงียบๆ และรู้สึกว่าการเข้าสังคมต้องใช้พลังงานมากเกินไป ขณะที่บางคนชอบพบเจอเพื่อนๆ ชอบมีเพื่อนคุย ชอบมีเพื่อนเล่น ดังนั้น การตัดสินใจว่า Homeschool เหมาะกับครอบครัวเราหรือเปล่า ควรต้องคำนึงถึงลักษณะนิสัยของลูกด้วย เด็กที่ชอบเข้าสังคม อาจไม่เหมาะกับการทำ Homeschool เท่าไรนัก หรือหากทำ Homeschool จริงๆ พ่อแม่อาจต้องขยันพาลูกไปเข้ากลุ่มทำกิจกรรม เพื่อให้ลูกได้พบเจอเพื่อนฝูงเข้าสังคมอย่างสม่ำเสมอ สำหรับเด็กๆ ที่อยู่ได้ด้วยตัวเอง การทำ Homeschool อาจตอบโจทย์บุคลิกภาพของลูก แต่ขณะเดียวกัน ก็ต้องส่งเสริมให้ลูกมีโอกาสได้เล่นกับเพื่อนวัยเดียวกัน ฝึกเข้าสังคมจากการทำกิจกรรมต่างๆ บ้างเมื่อมีโอกาส 

ทำความเข้าใจร่วมกัน

ถึงแม้ว่าพ่อแม่อยากทำ Homeschool สักแค่ไหน แต่ลูกไม่เห็นด้วย หรือหากลูกอยากเป็นเด็ก Homeschool จริงๆ แต่พ่อแม่ไม่พร้อม การทำ Homeschool ก็ไม่อาจประสบความสำเร็จได้ การจัดการเรียนรู้โดยครอบครัว เปรียบเสมือนการลงเรือลำเดียวกัน ที่ทุกคนต้องให้ความร่วมมือ มองไปในทิศทางเดียวกัน เพื่อให้ไปถึงเป้าหมายที่ตั้งไว้ร่วมกันได้ ดังนั้น ก่อนตัดสินใจทำ Homeschool ควรพูดคุยกัน พ่อแม่ควรรับฟังความคิดเห็นและเหตุผลของลูก เปรียบเทียบข้อดีข้อเสียของการเรียนแต่ละรูปแบบ เพื่อใช้ประกอบการตัดสินใจร่วมกัน

หากอ่านมาถึงตรงนี้แล้ว ยังไม่แน่ใจว่า Homeschool เหมาะกับครอบครัวของเราหรือเปล่า ลองใช้เช็คลิสต์ต่อไปนี้ ประกอบการตัดสินใจค่ะ 

• คุณมีความพร้อม และสบายใจที่จะรับผิดชอบเรื่องการเรียนของลูกอย่างเต็มตัว
• คุณมีความสุขที่จะได้ใช้เวลากับลูกอย่างเต็มที่
• คุณมีความตั้งใจให้ลูกเป็นเด็ก Homeschool อย่างมาก
• คุณสามารถจัดสรรเรื่องการเงิน และเรื่องเวลาให้ลงตัวสำหรับทำ Homeschool ได้
• หากคุณเลือกทำ Homeschool คุณสามารถรับมือกับเสียงคำวิพากษ์วิจารณ์ต่างๆ ได้
• คุณยอมรับความผิดพลาดได้ ไม่เก็บมาคิดเล็กคิดน้อย
• คุณเป็นคนยืดหยุ่น พร้อมรับความเปลี่ยนแปลง
• มีคนที่สนับสนุนการตัดสินใจของคุณ (ครอบครัว, กลุ่มบ้านเรียน, กลุ่มผู้ปกครอง)
• คุณมีความสามารถหาข้อมูลที่น่าเชื่อถือ
• คุณรู้สึกโอเคที่จะเป็นผู้ให้คำแนะนำเรื่องการเรียนกับลูก
• อะไรที่คุณให้ความสำคัญเป็นอันดับแรกในชีวิต และ Homeschool สอดคล้องกับสิ่งที่คุณให้ความสำคัญหรือไม่