สื่อส่งเสริมการอ่านเพื่อพัฒนาการสำหรับผู้เรียน

ปัจจุบันทักษะพื้นฐานที่สำคัญอย่างการอ่านมักจะถูกละเลยหรือมองข้ามอยู่บ่อยครั้ง เราจะเห็นได้ว่ายังมีเด็กนักเรียนอีกหลายคนที่ประสบปัญหาการอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้ ซึ่งนอกจากการอ่านจะเป็นพื้นฐานของการเรียนรู้หลาย ๆ อย่างแล้ว การอ่านยังช่วยให้ผู้เรียนสามารถศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมที่อยู่นอกตำราเรียนได้อีกด้วย 

แล้วยิ่งในช่วงเหตุการณ์วิกฤตโควิด-19 ที่ผ่านมา ทำให้ผู้เรียนต้องเรียนผ่านช่องทางออนไลน์เป็นหลัก นอกจากจะทำให้ผู้เรียนหลายคนเข้าถึงบทเรียนได้ยากขึ้นแล้ว ยังทำให้ความสนใจในการอ่านของผู้เรียนหลายคนลดลง และส่งผลให้ร่างกาย สติปัญญา และอารมณ์ อาจได้รับการพัฒนาอย่างไม่เต็มศักยภาพ การฝึกฝนการอ่านและสร้างนิสัยรักการอ่านผ่านกิจกรรมต่าง ๆ จะช่วยให้ผู้เรียนกลับมาฟื้นฟูทักษะความรู้ได้ดีขึ้น 

ด้วยเหตุนี้สำนักวิชาการ และมาตรฐานการศึกษาได้รวบรวมสื่อส่งเสริมการอ่านของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน และทำหมวดหมู่มาเผยแพร่ในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ อาทิ สื่อสนับสนุนการอ่านในระดับปฐมวัย ซึ่งในบทความนี้จะขอพาผู้สอนทุกท่านไปทำความเข้าใจเกี่ยวกับสื่อเหล่านี้ โดยหวังอย่างยิ่งว่าทุกท่านจะสามารถนำไปปฏิบัติใช้ได้จริงกับการเตรียมการสอนในอนาคต 

สื่อส่งเสริมการอ่าน 

โดยสื่อส่งเสริมการอ่านของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานที่สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษานำมาแจกในรูปแบบดิจิทัล ณ ตอนนี้ จะถูกแบ่งออกตาม 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้และสื่อการอ่านทั่วไป มีจุดประสงค์หลักเพื่อให้สถานศึกษานำไปใช้เป็นเครื่องมือในการส่งเสริมการอ่านตามความสนใจและสนับสนุนการเรียนรู้ให้กับนักเรียน ยกตัวอย่างสื่อส่งเสริมการอ่านที่ถูกนำมาใช้กับเด็กปฐมวัย เช่น

1. สื่อส่งเสริมการอ่านภาษาไทย 

กุ๊กไก่หนีโรงเรียน, เด็กดี…ที่น่ารัก, กว่าจะมาเป็นข้าว

2. สื่อส่งเสริมการอ่านคณิตศาสตร์

คิดเลขเร็วแบบเวทคณิต, แบบฝึกหัดเพื่อพัฒนาการคิดเลข

3. สื่อส่งเสริมการอ่านวิทยาศาสตร์

ยานต่างดาว, ลูกเสือหลงป่า, เมืองไม่มีขยะ

4. สื่อส่งเสริมการอ่านสังคมศึกษา

ขาดวินัย, เด็กชายเป้, เด็กชายยิ้ม 

5. สื่อส่งเสริมการอ่านสุขศึกษาและพลศึกษา

ความสุขของจ๋อม, ไอด้ากับยาวิเศษ, เทเบิลเทนนิส 

6. สื่อส่งเสริมการอ่านการงานอาชีพ

สนุกกับการขยายพันธุ์พืช, ชวนกันเพาะเห็ด, บ้านไร่ของไพฑูรย์ 

7. สื่อส่งเสริมการอ่านศิลปะ

เริงรำวง, ดนตรีในวิถีชีวิตไทย, พจนานุกรมดนตรี

8. สื่อส่งเสริมการอ่านภาษาอังกฤษ

Storytime Vol.1-4, Magic land, Fun with ABC

9. สื่อส่งเสริมการอ่านเสริมสร้างประสบการณ์ชีวิต

การจราจร, เที่ยวบ้านป่า, เธอรู้ไหม 

แม้จะเป็นเพียงตัวอย่างบางส่วนเท่านั้น แต่ก็ทำให้เห็นว่าสื่อส่งเสริมการอ่านแต่ละประเภทนอกจากจะช่วยพัฒนาการอ่านของผู้เรียนแล้วยังช่วยเสริมสร้างความรู้และประสบการณ์ชีวิตให้ผู้เรียนได้อีกด้วย 

กิจกรรมส่งเสริมการอ่าน

นอกจากใช้สื่อส่งเสริมการอ่านให้ผู้เรียนแล้ว ผู้สอนควรเพิ่มกิจกรรมส่งเสริมการอ่านไปเพิ่มเติมด้วย เพราะปัจจุบันเราถูกรบกวนจากเทคโนโลยีอย่างต่อเนื่องและมันอาจส่งผลให้ใครหลายคนเกิดปัญหาการจดจ่อกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นเวลานานไม่ได้ ดังนั้นนอกจากการให้อ่านสื่อเสริมเพื่อพัฒนาตัวผู้เรียนแล้ว เรายังควรจัดกิจกรรมที่น่าสนใจเพิ่มเข้าไปช่วยให้ผู้เรียนรู้สึกกระตือรือร้นและพร้อมจะหาความรู้เพิ่มเติมอีก เช่น 

1. กิจกรรมเล่านิทาน

เป็นกิจกรรมที่เด็กปฐมวัยน่าจะชื่นชอบเป็นอย่างมาก เราวสามารถกำหนดผู้เล่าได้เองว่าจะเป็นครูผู้สอนหรือเป็นนักเรียนพลัดกันออกมาเล่า หลังจากฟังนิทานจบก็ทำการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันว่าได้รับข้อคิดอะไรจากเรื่องบ้าง นอกจากจะเป็นกิจกรรมที่ไม่น่าเบื่อเพราะเรื่องราวแต่ละเรื่องจะไม่ซ้ำกันแล้ว ยังช่วยฝึกทักษะการวิเคราะห์ให้ผู้เรียนอีกด้วย 

2. กิจกรรมแลกเปลี่ยนหนังสือเล่มโปรด

ครูผู้สอนสามารถให้นักเรียนแต่ละคนกลับไปหาหนังสือนิทานที่ตนเองชื่นชอบและนำมาเล่าให้เพื่อนร่วมชั้นฟังว่าชอบหนังสือเล่มนี้เกี่ยวกับอะไร มีเหตุผลพิเศษที่ทำให้ชอบหนังสือเล่มนี้หรือไม่ หลังอ่านจบแล้วรู้สึกอย่างไร กิจกรรมนี้จะทำให้นักเรียนทุกคนได้มีส่วนร่วมและได้รู้จักหนังสือใหม่ ๆ อีกด้วย 

3. กิจกรรมค้นหายอดนักฟัง

เริ่มจากหาตัวแทนในห้องเรียนมาเป็นคนอ่านออกเสียง หลังจากนั้นให้เพื่อนในห้องแต่ละคนจดรายละเอียดที่ได้ฟังจากเรื่องเล่าเพื่อตอบคำถามชิงรางวัลตอนท้ายเรื่อง กิจกรรมนี้นอกจากจะฝึกทักษะการอ่าน การฟังแล้ว ยังฝึกมารยาทในการรับฟังให้กับนักเรียนอีกด้วย 

กิจกรรมที่กล่าวมาทั้งหมดนี้เป็นกิจกรรมที่สามารถทำได้ง่าย และสามารถประยุกต์ใช้ตามกับหลายสถานการณ์อีกด้วย เห็นได้ชัดว่าหากอยากให้ผู้เรียนกลับมาศึกษาหาความรู้รวมถึงพัฒนาตัวเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทุกฝ่ายควรให้ความช่วยเหลือและร่วมมือกัน ทั้งผู้สอน โรงเรียน ผู้ปกครอง ชุมชน รวมถึงภาครัฐ 

หวังเป็นอย่างยิ่งว่าทุกท่านจะนำบทความนี้ไปใช้ประโยชน์ในการจัดกิจกรรมเพื่อแก้ปัญหาภาวะถดถอยทางการเรียนรู้และส่งเสริมสนับสนุนการเรียนการสอน หากได้รับความร่วมมือจากทุกฝ่ายเชื่อว่าปัญหานี้จะถูกแก้ไขได้อย่างตรงจุดแน่นอน 

แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม

1. http://academic.obec.go.th/web/images/document/1658296354_d_1.pdf
2. https://www.unicef.org/thailand/th/every-child-can-read
3. https://www.okmd.or.th/upload/pdf/BBL_childhood_book.pdf