อนาคตของการศึกษานวัตกรรมและการเปลี่ยนแปลงในโลก AI

วันที่ 7 ตุลาคม 2566 งานเทศกาลการศึกษา FutureEd Fest 2023 มีกิจกรรม Panel Discussion ที่น่าสนใจเพราะเชิญผู้เชี่ยวชาญจากเมืองไทยและเมืองนอกมาแลกเปลี่ยนประสบการณ์เกี่ยวกับการเรียนรู้ Maker Education และทักษะอนาคต ดังรายละเอียดหัวข้อการแลกเปลี่ยนช่วงที่ 1

“อนาคตของการศึกษา : นวัตกรรมและการเปลี่ยนแปลงในโลก AI”

โดยมีผู้ร่วมได้แก่ ดร.นรรธพร จันทร์เฉลี่ย เสริบุตร CEO Starfish Education / คุณพงษ์ระพี เตชพาหพงษ์ ผู้อำนวยการสถาบันศิลปะปัญญาประดิษฐ์ดาวินชี / และ Mrs. Raman Sidhu CEO Octava Foundation ชวนพูดคุย โดย คุณมาร์ค คอกซ์ Volunteer and Advisor for Starfish Education Foundation

คำถามที่ 1: อนาคตของการศึกษาจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่องเพื่อปรับปรุงการสอนการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นคิดว่าแนวโน้มการใช้ AI ในการด้านของการปรับปรุงเรียนรู้ให้ดียิ่งขึ้นจะเป็นอย่างไร

ดร.นรรธพร : งานการศึกษา หรือ AI เป็นส่วนหนึ่งในชีวิตเรา อยากให้มองว่าการใช้ AI ในมุมของการศึกษาแบ่งออกเป็น 2 ส่วน

1) การใช้ AI ในการบริหารการศึกษา เพราะคำว่า AI และเทคโนโลยีมีความใกล้เคียงกันมากหลายๆ เทคโนโลยีมีการใช้ AI เข้ามาช่วย เช่น งานในบริหารโรงเรียน สิ่งสำคัญ คือ เราจะใช้ AI อย่างไรบ้างที่จะช่วยให้เราสะดวกขึ้นซึ่งไม่จำเป็นว่าทุกห้องเรียนจะต้องมี AI

2) รู้ว่า AI จะช่วยในงานของเราอย่างไร เพราะสิ่งที่น่ากลัวมากกว่า คือ การที่ไม่รู้ว่าจะใช้ AI อย่างไร เราอาจจะไม่ต้องถามเราจะต้องใช้ AI หรือไม่แต่ต้องกลับไปที่เป้าหมายของห้องเรียนว่าคือออะไร และจะใช้ AI ในการช่วยอำนวยความสะดวกในห้องเรียนอย่างไร เช่น การใช้ AI เข้ามาปรับใช้ในการเก็บข้อมูลต่างๆ ของนักเรียนการพัฒนาครูการติดตามต่างๆ และการช่วยผู้เรียนเฉพาะบุคคลหรือการประเมินผู้เรียน

สรุป สิ่งสำคัญที่สุดของการนำ AI มาใช้ในห้องเรียนหรือโรงเรียน คือ การรู้ว่างานของเราคืออะไร แล้วเลือกใช้ AI ให้ถูกต้อง

คุณพงษ์ระพี : UNESCO ได้สร้างคู่มือ ChatGPT เพราะเขาสนับสนุนการใช้ AI และส่งเสริมการใช้ AI แบบ Socratic method คือการตั้งคำถามและให้ AI ตอบไปเรื่อยๆ ซึ่งตอนนี้มี AI ที่เป็นกูรูซึ่งนำไปสู่การเรียนรู้แบบ personalize learning ที่ไม่ต้องอยู่ในห้องเรียนและ AI generative ช่วยวิเคราะห์ข้อมูลให้เราได้ด้วยและเมื่อนำมาบวกกับ Maker คือการมีแรงบันดาลใจในการลงมือทำต่างๆ จะทำให้นวัตกรรมก้าวหน้าไปมากขึ้น

คุณ Raman Sidhu : AI จะช่วยเรื่องการสนับสนุนทรัพยากรและวัตถุดิบต่างๆ สำหรับคุณครูที่จะสอนนักเรียน 30-40 คนได้ เพื่อการสร้างห้องเรียนที่ดีขึ้นและสร้างคุณภาพผู้เรียนที่ดีขึ้น

คำถามที่ 2: การเตรียมความพร้อมด้านการงานและสายอาชีพด้วย AI เป็นสิ่งสำคัญ สิ่งนี้เชื่อมโยงกับการศึกษาอย่างไรบ้าง

คุณพงษ์ระพี : การเรียนรู้ตลอดชีวิตสำคัญมากเพราะต้อง Upskill ตลอดเวลา AI เป็นตัวที่เข้ามาเปลี่ยนแปลงและจะส่งผลต่อโลกไปอีกระยะหนึ่งคนที่สูญเสียงานก็มีงานที่เพิ่มขึ้นก็จะมีเช่นกันแต่สิ่งที่สำคัญที่ AI จะเข้ามาเปลี่ยนแปลงการงานคือ ความเป็น Productivity เช่น เรามีงาน 1 ชิ้น เมื่อก่อนเราใช้เวลา 7 วันในการทำงานนี้ให้เสร็จแต่ในวันที่ AI เข้ามาช่วยเขาอาจจะทำงานชิ้นนี้ในครึ่งวันถ้าเป็นบริษัทจะให้ความสำคัญกับคนประเภทที่มี Productivity ที่ดีกว่า และต้นทุนต่ำกว่าซึ่งจะอยู่ในตลาดได้ดีกว่า AI ช่วยเรื่องนี้ได้ชัดเราต้องทำให้เด็กเรียนรู้ว่าการศึกษาไม่จบในห้องเรียนต้องทำให้นักเรียนเป็นผู้ที่เรียนรู้ตลอดชีวิตเพราะฉะนั้น AI ไม่ได้มาแทนคนแต่คนที่ใช้ AI เป็นจะเข้ามาแทนคนที่ใช้ AI ไม่เป็น ไม่ต้องกลัวว่า AI จะคุกคามเพราะทักษะของอาชีพต่างๆ จะถูกเพิ่มขีดจำกัดขึ้นตาม AI ซึ่งมันเกี่ยวข้องกันหมดระหว่างการใช้แรงงานและการศึกษาเราจึงต้อง Upskill Reskill และเรียนรู้ตลอดชีวิต

คุณ Raman Sidhu : เรารู้แน่นอนว่าเราเข้าสู่โลกที่มีการเปลี่ยนแปลงทั้งในด้านของการศึกษา การเมือง เศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม แต่เราคาดเดาไม่ได้ว่าจะเกิดการเปลี่ยนแปลงเร็วแค่ไหน จึงเป็นเรื่องที่คนในวงการการศึกษาต้องมีความคล่องตัว และใช้ AI เพื่อให้เด็กมีประสบการณ์ที่หลากหลายขึ้นทั้งทักษะการคิดวิเคราะห์ การใช้เหตุผลต่างๆ และสิ่งสำคัญมากคือ ครูและนักเรียนต้องเป็นคนที่เรียนรู้ตลอดชีวิต

ดร.นรรธพร : มองว่าเราจะต้องเปิดมุมมองด้านอาชีพมากขึ้นและต้องกลับมาสนใจที่การฝึกทักษะและสมรรถนะเพราะนอกจากมองว่านักเรียนจะเรียนคณะอะไรแต่ต้องมองด้วยว่า ‘เรียนคณะนี้จะได้ทักษะอะไร’ ที่จะช่วยให้เขาสามารถนำไปต่อยอดกับงานอื่นๆ ได้บ้างอันหนึ่งที่จะต้องรู้ คือ เทรนด์ของอาชีพในอนาคตมีอะไรบ้างเพราะหากโลกมีความต้องการทักษะนี้เราจะได้รู้ว่าต้องพัฒนาทักษะอย่างไร

เพราะฉะนั้น การเรียนรู้ตลอดชีวิตมีความสำคัญมากและการเรียนรู้ตลอดชีวิตไม่ได้เกิดเป็นเส้นตรงแต่จะเกิดขึ้นพร้อมๆ กันเป็นวงจรต่อยอดการเรียนรู้ AI อาจมาแทนที่บางอย่างแต่สิ่งหนึ่งที่ต้องพูดเสมอคือ เราต้องรู้ว่าการใช้ AI มีความลำเอียง (อคติ) อะไรบ้างเพราะ AI ถูกฝึกมาด้วย data บางอย่าง หรือคนบางคนเพราะฉะนั้นใครเป็นคนเทรนด์ AI เราจะต้องระวังว่าความจริงที่ได้จาก AI มีมากน้อยแค่ไหนและเราต้องสอนเด็กเรื่องนี้ด้วยและต้องฝากเรื่อง Human Skill เราต้องพัฒนาความเป็นมนุษย์เพิ่มขึ้นควบคู่กับการใช้ AI ด้วยเพราะเราจะสามารถสู้กับ AIได้ในอนาคต

กิจกรรม Panel Discussion ช่วงที่ 1 ในหัวข้อ “อนาคตของการศึกษา : นวัตกรรมและการเปลี่ยนแปลงในโลก AI” ช่วยเปิดมุมมองให้ผู้เข้าร่วมได้เห็นโอกาสและความเป็นไปได้ใหม่ๆ ที่จะอยู่ร่วมและใช้ AI เพื่อช่วยอำนวยความสะดวกต่างๆ ในชีวิตของมนุษย์ได้ดียิ่งขึ้น