ฮาวทูปลุกพลังครู เปลี่ยนห้องเรียนให้ Active

เมื่อเจอกับสถานการณ์ปัญหาการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 ทำให้การเรียนการสอนส่วนใหญ่ ต้องสอนในรูปแบบออนไลน์  แต่เมื่อเรียนออนไลน์ก็ทำให้เกิดปัญหาต่างๆหลายประการ เช่น  ขาดแคลนอุปกรณ์ในการเรียนรู้  สัญญาณอินเทอร์เน็ตไม่ดี  การขาดความรู้ความเข้าใจในการใช้เครื่องมือสำหรับการจัดการเรียนการสอนแบบออนไลน์  การไม่ได้รับความร่วมมือจากผู้ปกครอง การที่นักเรียนไม่ให้ความร่วมมือในการเรียนออนไลน์ ขาดสื่อการเรียนการสอนที่ช่วยเสริมประสิทธิภาพการสอนของครูผู้สอน รวมไปถึงกิจกรรมการเรียนรู้ของครูผู้สอน ไม่สอดคล้องกับการเรียนออนไลน์ ซึ่งปัญหาเหล่านี้ ล้วนส่งผลให้ประสิทธิภาพในการเรียนรู้ลดลง 

เพื่อเตรียมความพร้อมในการเตรียมความรู้ที่ถดถอยเหล่านั้น  ในบทบาทของครูแล้ว ต้องมีความพร้อมให้มากที่สุด เพื่อที่จะเปลี่ยนห้องเรียนใหม่ เพื่อปลุกพลังในตัวครูและนักเรียน  และทำห้องเรียนให้ Active มากขึ้น

เมื่อรูปแบบการศึกษาเปลี่ยนไป บทบาทและหน้าที่ครูก็ย่อมเปลี่ยนตาม จากที่เคยเป็นครูผู้สอน ถ่ายทอดความรู้เพียงอย่างเดียว ก็ต้องสวมบทบาทใหม่ในฐานะโค้ช (Coach) ที่คอยสังเกตพฤติกรรม พร้อมให้คำแนะนำและกระตุ้นผู้เรียนให้เกิดสมรรถนะตามเป้าหมาย ไปสู่การพัฒนาสมรรถนะด้านต่าง ๆ ที่ผู้เรียนจำเป็นต้องมี เพื่อให้ผู้เรียนสามารถนำสิ่งที่ได้เรียนมาต่อยอด และปรับใช้ในการประกอบอาชีพในอนาคตได้ ดังนั้นการที่ครูนั้นจะเปลี่ยนห้องเรียนได้ ต้องเริ่มจากตัวครูก่อน โดยมีเทคนิคง่ายๆ ดังนี้

1. อย่าทำตัวเป็นผู้เชี่ยวชาญ   

ครูต้องทำตัวไม่รู้บ้าง สอบถามผู้เรียนบ้าง ให้ผู้เรียนได้ออกความคิดเห็น ได้ตอบ อย่าให้ผู้เรียนรู้สึกพึ่งพิงแต่คุณครู จนไม่ยอมใช้ความสามารถที่ตัวเองมี และไม่ยอมคิดในสิ่งที่แตกต่าง

2. อย่าขัดจังหวะโดยไม่จำเป็น 

คุณครูต้องปล่อยให้ผู้เรียนจดจ่ออยู่กับการปฏิบัติกิจกรรม อย่าไปขัดจังหวะ หรือรบกวนสมาธิของผู้เรียนถ้าไม่จำเป็น แต่ถ้าหากครูเห็นว่า ผู้เรียนกำลังเข้าใจในสิ่งที่เรียนแบบคลาดเคลื่อน เทคนิค การตั้งคำถามเพื่อให้ต่อมเอ๊ะ! ผู้เรียนทำงาน ก็มีความสำคัญมากๆ เพราะจะช่วยกระตุ้นผู้เรียนให้เกิดการคิด แล้วนำพาไปสู่การเปลี่ยนแปลงด้านพฤติกรรมอย่างเต็มใจ

3. ชี้แนะในสิ่งที่ถูกต้อง และเติมกำลังใจให้กัน 

กำลังใจเป็นสิ่งสำคัญ ในช่วงการเปลี่ยนถ่ายการศึกษาจากรูปแบบหนึ่งไปยังอีกรูปแบบหนึ่ง ทั้งครูและผู้เรียนก็ต้องปรับตัว และหากว่าผู้เรียนสับสน ไม่เข้าใจ หรือทำงาน กิจกรรมไม่ถูกต้อง คุณครูต้องรีบให้กำลังใจในความมุ่งมั่นก่อนเป็นลำดับแรก แล้วค่อยๆ ชี้แนะแนวทางที่ถูกต้อง จุดสำคัญของเทคนิคนี้ คือการที่คุณครูทำให้ดูเป็นตัวอย่าง แต่ห้ามทำแทนเด็ดขาด! เพราะการทำแทน ถือเป็นการทำลายโอกาสในการพัฒนาสมรรถนะผู้เรียนวิธีหนึ่ง

4. ให้ผู้เรียนเห็นความสามารถของตัวเอง

เทคนิคนี้ครูต้องใช้การสังเกตพฤติกรรมขั้นสูง เพราะหากคุณครูอยากทราบว่าผู้เรียนคนไหนมีแววหรือมีศักยภาพด้านใด ต้องใช้การสังเกต การเอาใจใส่ เพื่อให้ผู้เรียนรู้ว่าตัวเองมีสมรรถนะเด่นอะไร แล้วสามารถพัฒนาสมรรถนะนั้นอย่างไร วิธีนี้จะช่วยให้ผู้เรียนรู้ความสามารถของตัวเอง และมี Growth mindset ที่เข้มแข็งมากขึ้น

เมื่อครูมีเทคนิคที่จะเปลี่ยนการสอนแล้ว สิ่งสำคัญก็คือกิจกรรมการจัดการเรียนการสอนที่จะนำครูและนักเรียนไปสู่ห้องเรียนที่เป็นการจัดเรียนรู้เชิงรุก หรือ ห้องเรียนแบบ Active Learning ซึ่งการจัดการเรียนรู้มีหลายรูปแบบ ยกตัวอย่างเช่น

• การเรียนรู้แบบแลกเปลี่ยนความคิด (Think-Pair-Share) คือ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ให้ ผู้เรียนคิดเกี่ยวกับประเด็นที่กำหนดแต่ละคน ประมาณ 2-3 นาที (Think) จากนั้นให้แลกเปลี่ยนความคิดกับ เพื่อนอีกคน 3-5 นาที (Pair) และนำเสนอความคิดเห็นต่อผู้เรียนทั้งหมด (Share)
• การเรียนรู้แบบร่วมมือ (Collaborative learning group) คือ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ให้ผู้เรียนได้ทำงานร่วมกับผู้อื่น โดยจัดเป็นกลุ่มๆ ละ 3-6 คน
• การเรียนรู้แบบทบทวนโดยผู้เรียน (Student-led review sessions) คือ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ทบทวนความรู้และพิจารณาข้อสงสัยต่าง ๆ ในการปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ โดยครูจะคอยช่วยเหลือกรณีที่มีปัญหา
• การเรียนรู้แบบใช้เกม (Games) คือ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ผู้สอนนำเกมเข้าบูรณาการในห้องเรียน
• การเรียนรู้แบบวิเคราะห์วีดีโอ (Analysis or reactions to videos) คือ การจัดกิจกรรมการ เรียนรู้ที่ให้ผู้เรียนได้ดูวีดีโอ 5-20 นาที แล้วให้ผู้เรียนแสดงความคิดเห็น หรือสะท้อนความคิดเกี่ยวกับสิ่งที่ได้ดู อาจโดยวิธีการพูดโต้ตอบกัน การเขียน หรือ การร่วมกันสรุปเป็นรายกลุ่ม
• การเรียนรู้แบบโต้วาที (Student debates) คือ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่จัดให้ผู้เรียนได้ นำเสนอข้อมูลที่ได้จากประสบการณ์และการเรียนรู้ เพื่อยืนยันแนวคิดของตนเอง
• การสอนแบบโครงงาน (Project-based learning) คือ การจัดกิจกรรม โดยให้ผู้เรียนกำหนดหัวข้อที่ต้องการเรียนรู้ วางแผนการเรียน เรียนรู้ตามแผน สรุปความรู้หรือสร้างผลงาน และสะท้อนความคิดในสิ่งที่ได้เรียนรู้
• การเรียนรู้แบบกรณีศึกษา (Analyze case studies) คือ การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ให้ผู้เรียน ได้อ่านกรณีตัวอย่างที่ต้องการศึกษา จากนั้นให้ผู้เรียนวิเคราะห์ และแลกเปลี่ยนความคิดเห็นหรือแนวทาง แก้ปัญหาภายในกลุ่ม แล้วนำเสนอความคิดเห็นต่อผู้เรียนทั้งหมด

เชื่อว่าเมื่อคุณครูเปลี่ยนบทบาทเป็นโค้ช เพื่อทำหน้าที่อำนวยความสะดวกให้กับผู้เรียนได้แล้ว การที่เราปลุกให้ทั้งตัวครูและเด็กมีพลัง ก็ย่อมจะเกิดการเรียนเชิงรุก จะทำให้ผู้เรียนอยากเรียนรู้ในเนื้อหารายวิชา ส่งเสริมและพัฒนาให้เกิดทักษะ การสร้างการทำงานเป็นทีม สร้างความแข็งแกร่ง  เกิดเครือข่ายการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม ทำให้ผู้เรียนเห็นคุณค่าในตนเอง ทำให้เกิดการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ ค้นพบแนวคิดการสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง อีกทั้งยังทำให้มีส่วนร่วมสำหรับผู้สอนและผู้เรียนได้มีปฏิสัมพันธ์กันมากขึ้น

Sources:

• https://thematter.co/quick-bite/online-study-again/132190
• https://www.teachingchannel.com/blog/transition-teacher-coach
• https://www.tuni.fi/en/services-and-collaboration/teacher-coach
• http://www.curriculumandlearning.com/index.php?page=Home&language=th
• https://www.readingrockets.org/strategies/think-pair-share
• https://km.buu.ac.th/article/frontend/article_detail/141