พ่อแม่หัวจะปวด ลูกการบ้านไม่เสร็จ เข้าเรียนก็สายแก้ให้หายด้วย Organized Skill เพิ่มความรับผิดชอบสูง

เมื่อโตขึ้น วัยรุ่นย่อมมีหน้าที่ต้องรับผิดชอบมากขึ้น ซึ่งทักษะสำคัญที่จะช่วยให้ลูกวัยทีน รับมือกับสิ่งต่างๆ ที่ถาโถมในแต่ละวันได้ก็คือ ทักษะการจัดระเบียบสิ่งต่างๆ ในชีวิต

Organization Skill หรือทักษะการจัดระเบียบ ไม่เพียงมีประโยชน์เฉพาะต่อเรื่องเรียนเท่านั้น แต่ยังเป็นทักษะจำเป็นที่ควรมีติดตัวต่อไปในอนาคตด้วย เพราะยิ่งเติบโตขึ้นเท่าไร ภาระหน้าที่ เรื่องราวที่ต้องรับผิดชอบย่อมมีมากขึ้น หากลูกเรียนรู้ที่จะจัดระเบียบสิ่งต่างๆ ในชีวิต ก็จะช่วยให้ประสบความสำเร็จได้ง่ายยิ่งขึ้น

บทความนี้ StarfishLabz ชวนพ่อแม่ผู้ปกครอง มารู้จักกับ Organization Skill ที่ควรปลูกฝังวัยรุ่นกันค่ะ 

• รู้จักทักษะจัดระเบียบ เพื่อชีวิตเรียบร้อย

ทักษะการจัดระเบียบ หรือ Organization Skill คือ ทักษะที่เกี่ยวกับการวางแผน จัดรูปแบบ หรือจัดลำดับความสำคัญของสิ่งต่างๆ ในชีวิต เพื่อทำให้บรรลุเป้าหมายของสิ่งต่างๆ ได้ตามกำหนดเวลา โดยปราศจากความเครียด และลดโอกาสเกิดความผิดพลาดในผลงาน 

มีการศึกษาในต่างประเทศที่พบว่า เมื่อสิ่งต่างๆ ไม่เป็นระเบียบเรียบร้อย คนเรามักสูญเสียสมาธิได้ง่าย และเครียดเพิ่มขึ้น เด็กๆ ที่ขาดทักษะการจัดระเบียบ มักประสบปัญหาการเรียน เช่น มีผลคะแนนต่ำ มีปฏิสัมพันธ์เชิงลบกับผู้สอน แต่เมื่อฝึกทักษะจัดระเบียบ และนำไปใช้จริงเพียงเล็กน้อย แต่ก็สามารถส่งผลประสิทธิภาพทางการเรียนรู้ได้อย่างมีนัยยะสำคัญ

• ทักษะการจัดระเบียบ สร้าง EF

เชื่อว่าพ่อแม่ยุคใหม่แทบทุกคนต้องรู้จักกับ EF หรือ Executive Funtion ซึ่งเป็นทักษะสำคัญสำหรับเด็กยุคนี้ ว่าแต่ EF เกี่ยวข้องกับทักษะการจัดระเบียบอย่างไร Starfish Labz จะเล่าให้ฟังค่ะ

เนื่องจากทักษะการจัดระเบียบนั้น ประกอบไปด้วยทักษะอื่นๆ หลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นการบริหารเวลา การสื่อสาร การจัดลำดับความสำคัญ เมื่อลูกเรียนรู้ที่จะวางแผนสิ่งต่างๆ ในชีวิต อาจจะเริ่มจากการใช้แพลนเนอร์ หรือทำ to-do lists ก็เท่ากับว่าลูกได้ฝึกทักษะการวางแผนไปพร้อมๆ กัน หรือเมื่อลูกเรียนรู้ที่จะจัดเก็บข้าวของเป็นระเบียบ ใช้งานง่าย พวกเขาก็กำลังใช้ความจำใช้งาน (Working Memory) ซึ่งเป็นความสามารถในการเก็บประมวล และดึงข้อมูลที่เก็บในคลังสมองออกมาใช้ตามสถานการณ์ที่ต้องการ

ดังนั้นทักษะการจัดระเบียบ จึงทำให้วัยรุ่นได้ฝึกกำหนดเป้าหมายผ่านการจัดระเบียบ นำหลายๆ ทักษะมาประยุกต์ใช้เข้าด้วยกัน จนกลายเป็นวิธีพัฒนา EF ได้อีกทางหนึ่ง

• สอนลูกรักทักษะการจัดระเบียบ

พ่อแม่ผู้ปกครองควรปลูกฝังทักษะการจัดระเบียบให้วัยรุ่นได้ด้วยวิธีต่อไปนี้ 

• สังเกตความต่างระหว่างรกกับเรียบร้อย 

สิ่งแรกที่พ่อแม่ควรทำคือการลองถามว่าลูกเข้าใจความต่างระหว่าง ‘ข้าวของที่รกรุงรัง’ กับ ‘ข้าวของที่เป็นระเบียบ’ หรือไม่ เพราะบางทีการอยู่ในสภาพแวดล้อมเดิมๆ ที่ไม่ค่อยเป็นระเบียบเท่าใดนัก อาจทำให้ลูกรู้สึกว่าทุกอย่างก็ปกติดี ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงอะไร 

• หาที่ทางให้ข้าวของ 

ระหว่างคำว่า ‘มีของวางไว้ทุกที่’ กับ ‘มีที่สำหรับวางของ’ นั้นแตกต่างกัน ข้าวของแต่ละอย่างภายในบ้าน ควรมีที่ทางของมัน หรือจัดประเภทตามการใช้สอย ไม่ใช่วางไว้ทุกที่ตรงไหนก็ได้ ชวนให้ลูกจัดข้าวของเป็นหมวดหมู่ จะช่วยให้การเริ่มต้นจัดระเบียบง่ายขึ้น เช่น เครื่องเขียน สิ่งที่ต้องใช้ตอนเช้า อุปกรณ์เรียนออนไลน์ ฯลฯ อาจหาชั้นหรือตู้เก็บของให้ลูกสามารถจัดเก็บสิ่งต่างๆ ได้อย่างเป็นระเบียบ

• เริ่มต้นที่ความสะอาด

ชวนลูกหาเวลา 1 วันในแต่ละสัปดาห์ เพื่อทำความสะอาดโต๊ะเขียนหนังสือ จัดข้าวของให้เป็นที่เป็นทาง สิ่งที่ไม่ค่อยได้ใช้ก็เก็บเข้าที่ หากภายในบ้าน ไม่มีบริเวณที่ลูกนั่งทำงานเป็นกิจลักษณะ ลองชวนกันจุดสักมุมในบ้านให้เป็นมุมของลูก ให้เขาได้ตกแต่ง จัดวางข้าวของเอง เพื่อใช้ทำการบ้านอ่านหนังสือ และเป็นบริเวณที่ลูกต้องดูแลทำความสะอาดด้วยตนเอง

• วางแผนล่วงหน้า 

ในแต่ละคืนก่อนเข้านอน ควรฝึกให้ลูกวางแผนเตรียมสิ่งที่ต้องใช้ในวันรุ่งขึ้นให้เรียบร้อย ทั้งจัดกระเป๋านักเรียน เตรียมเสื้อผ้า รวมถึงสิ่งของต่างๆ ตามตารางสอน หรือกิจกรรมของโรงเรียนในวันรุ่งขึ้น เพื่อป้องกันการหลงลืม อาจทำเช็กลิสต์ในช่วงกลางวันไว้ก่อน พอจัดของ ก็ลองตรวจสอบตามรายการที่จดไว้อีกครั้ง ช่วยป้องกันการหลงลืมได้

• ทำเช็กลิสต์รายสัปดาห์

ผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดระเบียบ แนะนำว่า การเริ่มต้นจัดระเบียบทีละเล็กทีละน้อยง่ายกว่าการชวนกันลงมือทำการใหญ่ในครั้งเดียว กล่าวคือ ชวนลูกทำเช็กลิสต์สิ่งที่ต้องจัดการในแต่ละสัปดาห์ เช่น อาทิตย์นี้เริ่มจากจัดโต๊ะเขียนหนังสือ แล้วพยายามรักษาความเป็นระเบียบของโต๊ะไว้ให้ได้ตลอดทั้งสัปดาห์ เมื่อขึ้นสัปดาห์ใหม่ ทำเช็กลิสต์จัดระเบียบตู้

เสื้อผ้า รวมทั้งกลับไปดูโต๊ะเขียนหนังสือว่ายังคงสภาพเดิมอยู่ไหม ค่อยๆ เพิ่มสิ่งที่ต้องจัดระเบียบทุกสัปดาห์ ขณะเดียวกันก็กลับไปตรวจสอบสิ่งที่ทำไปแล้วอยู่เสมอ เพื่อสร้างนิสัยจัดระเบียบในชีวิตประจำวัน

• เป็นตัวอย่างที่ดี

ไม่ว่าจะทักษะใดๆ ที่พ่อแม่สอนลูก สิ่งสำคัญที่สุดก็คือ การเป็นตัวอย่างที่ดี หากเราจัดมุมเขียนหนังสือที่เป็นระเบียบเรียบร้อยให้ลูก แต่บ้านทั้งบ้านยังรกรุงรังด้วยข้าวของที่อยู่ไม่เป็นที่เป็นทาง ก็คงยากที่ลูกจะรักษาพฤติกรรมจัดระเบียบไว้ได้ ดังนั้น ทักษะการจัดระเบียบ จึงเป็นสิ่งที่ทั้งบ้านต้องร่วมมือทำไปด้วยกัน พ่อแม่ผู้ปกครองก็ต้องพร้อมปรับเปลี่ยนเพื่อเป็นตัวอย่างที่ดีให้แก่เด็กๆ ด้วย 

สุดท้ายพ่อแม่ผู้ปกครอง ต้องเข้าใจว่าทักษะการจัดระเบียบสิ่งต่างๆ ในชีวิต เป็นเรื่องที่ต้องปลูกฝัง จึงไม่อาจประสบความสำเร็จได้ชั่วข้ามคืน การฝึกให้ลูกสามารถจัดระเบียบชีวิต เพื่อรับมือสิ่งต่างๆ ในแต่ละวันได้อย่างมีประสิทธิภาพ จำเป็นต้องค่อยเป็นค่อยไป แต่มีความสม่ำเสมอ ที่สำคัญการทำงานเป็นทีมระหว่างสมาชิกทุกคนภายในบ้าน ก็จะช่วยปลูกฝัง Organization Skill ให้สำเร็จได้ 

แหล่งอ้างอิง (Sources):

• https://lifeskillsadvocate.com/blog/7-organization-skills-to-teach-your-teen/
• https://www.getorganizedwizard.com/blog/2017/03/5-things-immediately-boost-teens-organization-skills/
• https://www.understood.org/articles/en/at-a-glance-7-ways-to-teach-your-high-schooler-organization-skills