Starfish Learning Box กล่องการเรียนรู้บ้านปลาดาว

จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดต่อเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ส่งผลให้เด็กไม่สามารถไปเรียนหนังสือได้ตามปกติที่โรงเรียน ทำให้โรงเรียนต้องทำการจัดการเรียนการสอนด้วยเทคโนโลยีการศึกษาทางไกลในรูปแบบออนไลน์ แต่เนื่องด้วยข้อจำกัดที่หลากหลาย ทั้งความไม่พร้อมของอุปกรณ์ในการเรียนออนไลน์ ระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต บริบทพื้นที่และชุมชน ตลอดจนผู้ปกครองไม่รู้หนังสือ ไม่สามารถให้คำแนะนำเด็ก ๆ ได้ ดังนั้นโรงเรียนบ้านปลาดาว จึงได้จัดกิจกรรมการเรียนรู้ผ่านชุดกิจกรรมพัฒนาทักษะ Learning Box หรือกล่องการเรียนรู้ ที่ได้ออกแบบมาทั้งออฟไลน์ (Off line) และออนไลน์ (On line) เพื่อเป็นนวัตกรรมการเรียนรู้ และความรู้แบบบูรณาการตามบริบทของชุมชน และช่วงวัยของผู้เรียนของนักเรียนโรงเรียนบ้านปลาดาว ให้สามารถเข้าถึงการเรียนอย่างต่อเนื่องโดยผ่านการปฏิบัติจริง ได้รับทั้งความรู้ ทักษะ เจตคติ ซึ่งจะกลายเป็นสมรรถนะของผู้เรียนต่อไป

Learning Box ถูกออกแบบโดย ผู้บริหาร ครู บุคลากรทางการศึกษา โดยคำถึงบริบทในชุมชนและทรัพยากรที่มีอยู่ เพื่อให้นักเรียนสามารถจัดประสบการณ์การเรียนรู้ที่บ้านได้ ด้วยวิธีการจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน (PBL), Makerspace, และ 3R เพื่อให้นักเรียนอ่านออกเขียนได้และคิดเลขเป็น ทั้งนี้ ในการออกแบบกล่องการเรียนรู้ โรงเรียนได้คำนึงถึงความยืดหยุ่นในเนื้อหาบทเรียนให้มีความเหมาะสมในแต่ละช่วงชั้น เพื่อให้นักเรียนได้เลือกหัวข้อต่างๆ ในการลงมือทำตามความสนใจ โดย Learning Box จะมีรายละเอียดดังนี้

1. Booklet ที่ครูประจำชั้นเป็นผู้ออกแบบ และจัดทำตามความเหมาะสมในแต่ละช่วงชั้นเรียน
2. โปสเตอร์แผนภูมิขั้นตอนทำกิจกรรมพื้นที่นักสร้างสรรค์ (Makerspace) เพื่อให้นักเรียน และครอบครัวจัดมุมในบ้านได้
3. แบบบันทึกรายสัปดาห์ และแบบประเมินสำหรับผู้ปกครองและครูประจำชั้น
4. อุปกรณ์ และวัสดุสิ้นเปลืองประกอบการเรียนรู้ เช่น ดินสอ ยางลบ ไม้บรรทัด สีเทียน ดินน้ำมัน กรรไกร  กาวลาเท็กซ์ กระดาษสี หน้ากากผ้า เป็นต้น
5. แบบประเมินตามสภาพจริง และบันทึกรายสัปดาห์สำหรับผู้ปกครอง และครูประจำชั้น ซึ่งสามารถทำเป็นคลิปวีดีโอ หรือถ่ายเป็นรูปภาพเพื่อเก็บไว้เป็นหลักฐานหรือสามารถทำออกมาในรูปแบบ E-portfolio ได้ สำหรับผู้ที่มีความพร้อมในเรื่องคอมพิวเตอร์ และอินเทอร์เน็ต (สำหรับระดับชั้นประถมศึกษา)

หลังจากการจัดส่ง Learning Box หรือกล่องการเรียนรู้ แล้ว โรงเรียนบ้านปลาดาวยังมีการลงพื้นที่ในชุมชน (Community Outreach) เพื่อเป็นการช่วยเหลือผู้ปกครอง และส่งเสริมความสัมพันธ์ และสุขภาวะทางกายและใจ (well-being) ของนักเรียน และช่วยเหลือนักเรียนที่ผู้ปกครองไม่รู้หนังสือ หรือไม่สามารถสอนได้ตามชุมชนต่างๆ ทั้งนี้ โรงเรียนบ้านปลาดาวยังได้จัดทำบทเรียนออนไลน์เพื่อให้เรียนรู้ และดาวน์โหลดชุดเครื่องมือต่าง ๆ สำหรับผู้ปกครองและครูอาสาในชุมชน เพื่อสนับสนุนการเรียนรู้ของผู้เรียน มุ่งเน้นเรื่องของการพัฒนาสมรรถนะผู้เรียนผ่านการเรียนรู้แบบโครงงานและปัญหาเป็นฐาน (PBL) พื้นที่นักสร้างสรรค์ (Makerspace) และ 3R เพื่อให้อ่านออกเขียนได้ และคิดเลขเป็น รวมถึงการเรียนรู้ด้วยนวัตกรรมและเทคโนโลยีสมัยใหม่ต่าง ๆ ใน www.starfishlabz.com ตลอดจนการสร้างช่องทางการติดต่อสื่อสารแบบทันที (Real-Time Communication) ผ่านเบอร์โทรศัพท์ Hotline และ Group Chat

สำหรับผลจากการดำเนินงานการใช้นวัตกรรม Learning Box หรือกล่องการเรียนรู้ ด้านผู้เรียน พบว่า นักเรียนเกิดทักษะการอ่าน การเขียนและการคำนวณ โดยผ่านการเรียนรู้แบบบูรณาการ มีกระบวนการคิดอย่างเป็นระบบ และสามารถสร้างสรรค์ผลงานตามความสนใจ โดยผ่านกระบวนการ Steam Design Process ซึ่งนำไปสู่การสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ ตลอดจนนักเรียนมีพัฒนาการด้านร่างกาย ด้านอารมณ์ - จิตใจ และด้านสังคม ด้านครู บุคลากรและโรงเรียน พบว่า ครูมีทักษะการพัฒนาสื่อการเรียนรู้ให้ทันกับสถานการณ์ปัจจุบัน และเน้นการลงมือปฏิบัติ มีส่วนร่วมลงพื้นที่ เพื่อช่วยส่งเสริม สนับสนุนการเรียนรู้ของนักเรียนผ่านตัวนวัตกรรม Learning Box 

ด้านผู้ปกครอง พบว่า ผู้ปกครองมีส่วนร่วมในการช่วยเหลือ สนับสนุน แนะนำนักเรียนเพื่อให้การทำกิจกรรมต่าง ๆ สำเร็จตามเป้าหมาย ทำให้เห็นถึงความสามารถ ความถนัดของนักเรียน และช่วยส่งเสริมพัฒนาตามศักยภาพ และด้านชุมชน พบว่า ชุมชนช่วยสนับสนุนเพื่อให้บุตรหลานทำกิจกรรมสร้างสรรค์ผลงาน และจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบบูรณาการกับภูมิปัญญาท้องถิ่นได้

ทั้งนี้ โรงเรียนบ้านปลาดาว ยังได้มีการเผยแพร่ “Starfish Learning Box กล่องเรียนรู้บ้านปลาดาว” ให้แก่หน่วยงานต่าง ๆ อาทิเช่น นักเรียนโรงเรียนบ้านปลาดาว 22 ชุมชนในอำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่, ศูนย์ข่าวภาคเหนือ สถานีโทรทัศน์ Thai PBS, กิจกรรม PLC Happy Hour Live ครั้งที่ 10, กิจกรรม Teacher Boot Camp ครั้งที่ 2 ในโครงการของ กสศ.กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา, เผยแพร่บทความเพจของพื้นที่นวัตกรรมการศึกษา (Education Sandbox), โครงการพัฒนาครู และโรงเรียนเพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาต่อเนื่อง (TSQP) ของ กสศ.กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา เป็นต้น อย่างไรก็ตาม โรงเรียนบ้านปลาดาวจะยังคงทำการพัฒนานวัตกรรม Learning Box อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สามารถนำกระบวนการไปประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับบริบทและสามารถนำไปต่อยอดด้านอาชีพในอนาคตได้