10 วิธีการสร้างเด็กขี้สงสัย เสริมทักษะการตั้งคำถาม

ห้องเรียนของคุณครูเป็นแบบนี้ไหมคะ ? เวลาที่คุณครูสอนเสร็จแล้วถามว่า “มีใครมีคำถามไหมคะ/ครับ” จะมีนักเรียนอยู่ไม่กี่คนที่กล้าถามคำถามที่ตัวเองยังไม่เข้าใจ แล้วนอกนั้นก็ไม่มีใครยกมือเลย

การสอนให้นักเรียนกล้าที่จะตั้งคำถาม หรือกล้าที่บอกว่าตัวเองต้องการความช่วยเหลือ ไม่ได้เป็นเรื่องง่าย แต่ก็ไม่ใช่เรื่องยากเกินกว่าที่คุณครูจะทำได้ เพราะเมื่อไหร่ก็ตามที่นักเรียนกล้าถาม หรือกล้าขอความช่วยเหลือ นั่นหมายถึงบรรยากาศห้องเรียนเป็นพื้นที่ปลอดภัย เป็นพื้นที่แห่งการเรียนรู้เชิงบวก (Positive Learning) และนั่นก็แสดงว่านักเรียนเองมีความรู้สึกที่ดีต่อการเรียนด้วย

แต่คำถามสำคัญคือ จะทำอย่างไร ให้นักเรียนกลายเป็นเด็กขี้สงสัย และกล้าตั้งคำถามในห้องเรียน? วันนี้ Starfish Labz ขอนำวิธีการมาจากเว็บไซต์ TeachStarter จากบทความที่มีชื่อว่า 13 Simple ways to encourage students to ask questions in class มาฝากค่ะ (ผู้เขียนคัดเลือกมานำเสนอ 10 วิธีการ) ดังนี้

1. ผู้ถามล่องหน : บางครั้งการถามต่อหน้าอาจจะทำให้นักเรียนรู้สึกเครียด แทนที่จะรอให้นักเรียนยกมือถามคำถาม คุณครูอาจจะต้องใช้ Post it ช่วย เพื่อให้นักเรียนกล้าที่จะถามมากขึ้น โดยการเขียนคำถามลงกระดาษจากเนื้อหาที่ยังไม่เข้าใจ นักเรียนอาจจะระบุชื่อหรือไม่ระบุชื่อก็ได้ หลังจากนั้นคุณครูก็อ่านคำถามที่นักเรียนส่งมา แล้วตอบคำถามนักเรียน
2. สร้างกระดานคำถาม : คุณครูอาจจะมีกระดานเปล่า 1 กระดาน เพื่อให้นักเรียนที่มีคำถาม นำคำถามมาแปะไว้ วิธีการนี้จะลดการถามแทรกในเวลาที่ไม่เหมาะสม และคุณครูสามารถไล่ตอบคำถามของนักเรียนได้ครบทุกคน
3. กล่องใส่คำถาม/ชั่วโมงตอบคำถาม : ในขณะที่สอน อาจจะมีนักเรียนแทรกถามขึ้นมา ขอให้คุณครูอย่าเพิกเฉยต่อคำถามเหล่านั้น ให้คุณครูนำกล่องกระดาษเปล่า 1 ใบ นำมารีไซเคิลให้เป็น “กล่องคำถามที่น่ารัก” สำหรับเด็กๆ เพื่อให้นักเรียนที่อยากจะถาม แต่ยังไม่ได้ถาม นำคำถามของตัวเองไปหยอดไว้ในกล่อง และคุณครูจะต้องจัดสรรเวลาตอบคำถามเหล่านั้นด้วย เช่น จะมีชั่วโมงตอบคำถามที่นักเรียนนำไปใส่กล่องทุกเย็นวันศุกร์ นักเรียนที่ได้รับคำตอบจะเริ่มมีทัศนคติที่ดีต่อการถามมากขึ้น
4. กิจกรรม “ฉันสงสัยว่า…” : การฝึกให้นักเรียนตั้งถามต้องถูกกระตุ้นว่าการถามเป็นสิ่งที่ทุกคนควรจะต้องทำทุกครั้ง ครูอาจจะนำเสนอภาพ ข้อความ หรือเนื้อหาที่เรียน แล้วให้นักเรียนเขียนคำถาม โดยการเริ่มต้นว่า “ฉันสงสัยว่า…” กับเนื้อหาที่เรียนไป เพื่อเป็นการฝึกให้นักเรียนรู้จักคิด รู้จักสงสัย รู้จักบอกข้อติดขัดในสิ่งที่เรียน
5. การ์ด “คำถาม” WH Question : การพัฒนาการตั้งคำถามของนักเรียนให้เป็นประเด็น คุณครูสามารถทำการ์ดคำถามสำคัญ เช่น ใคร / ทำอะไร / ที่ไหน / อย่างไร / เมื่อไหร่ แปะไว้ที่ผนังห้องเรียน เพื่อให้นักเรียนมีทิศทางของการตั้งคำถามและเชื่อมโยงกับเนื้อหาที่เรียน
6. กำแพงมหัศจรรย์ (Wonder Wall) : กระตุ้นความอยากรู้อยากเห็นในห้องเรียนด้วยกำแพงมหัศจรรย์ กำแพงนี้จะเปิดโอกาสให้นักเรียนได้บันทึกสิ่งที่พวกเขา 'สงสัย' เมื่อมีคำถามมากมายปรากฏขึ้นในใจ หรือเมื่อกำลังเรียนรู้เกี่ยวกับหัวข้อใดหัวข้อหนึ่ง หรือสงสัยเรื่องอื่นๆ นักเรียนสามารถเขียนสิ่งที่สงสัยออกไปและแปะไว้ที่ผนัง หรือกำแพงมหัศจรรย์นี้ได้
7. กิจกรรม ‘เล่าให้ฟังแบบตัวต่อตัว’ : เด็กๆ หลายคนอาจจะไม่สนุกเมื่อจะต้องพูดต่อหน้าผู้คนมากมาย คุณครูอาจจะต้องจัดกิจกรรม หรือชั่วโมงที่ให้นักเรียนได้พูดคุยกันแบบตัวต่อตัว แล้วให้นักเรียนได้ตั้งถามกับสิ่งที่เพื่อนได้เล่า อย่างน้อย 1-2 คำถาม คุณครูอาจจะพบว่านักเรียนที่ไม่กล้าตั้งคำถามต่อหน้าผู้อื่น กลับเป็นคนที่ตั้งคำถามได้ดีเมื่ออยู่กับเพื่อนตัวต่อตัวก็ได้
8. กิจกรรม ‘ฉันเห็น/ฉันคิด/ฉันสงสัย’ : หากนักเรียนรู้สึกว่าการตั้งคำถามเป็นเรื่องยาก ให้เตรียมตารางเทมเพลต See (เห็น), Think (คิด), Wonder (สงสัย) เทมเพลตนี้จะกระตุ้นให้นักเรียนอธิบายสิ่งที่เห็น/สิ่งที่คิดเกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้นในบทเรียน/แล้วเริ่มต้นไตร่ตรองและคิดคำถามขึ้นมา
9. กิจกรรม ‘คำตอบคือ…’ : เป็นกิจกรรมที่ง่าย แต่กระตุ้นให้นักเรียนตั้งคำถามได้เป็นอย่างดี เป็นกิจกรรมที่คุณครูกระตุ้นการคิดให้กับนักเรียนในตอนเช้าได้ โดยการเขียนคำตอบบางอย่างไว้บนกระดาน แล้วให้นักเรียนช่วยกันคิดว่าคำถามที่อาจจะเป็นไปได้ของคำตอบนั้น เช่น คำตอบ คือ ชาวนา นักเรียนจะต้องตั้งคำถามประมาณว่า ใครที่ทำหน้าที่เกี่ยวข้าว ? เป็นต้น
10. ชื่นชมนักเรียนเมื่อถามคำถามได้ดี : อย่าลืมชื่นชมเมื่อนักเรียนถามคำถามที่ดี เพราะปกติแล้วนักเรียนจะรู้สึกไม่สบายใจที่จะถามคำถาม แต่เมื่อไหร่ที่นักเรียนทำได้ ให้ชื่นชมพวกเขา เช่น “เป็นการตั้งคำถามที่ดีมากเลย” หรืออาจจะใช้สติ๊กเกอร์เพื่อเป็นรางวัลสะสมได้ 

นี่คือ 10 วิธีการสร้างเด็กขี้สงสัย เสริมทักษะการตั้งคำถามในห้องเรียน จะเห็นได้ว่าบางวิธีไม่จำเป็นจะต้องใช้อุปกรณ์อะไรมากมาย คุณครูก็สามารถสร้างบรรยากาศห้องเรียนที่เต็มไปด้วยการเรียนรู้เชิงบวกได้ค่ะ

อ้างอิง

13 Simple ways to encourage students to ask questions in class https://shorturl.at/duHJL