เพราะการเรียนรู้ไม่รอใคร ผู้อำนวยการยุคใหม่ นำครูสู่โลกดิจิทัล

การนำเทคโนโลยีไปใช้ในโรงเรียนสามารถพัฒนาได้ ถึงแม้โรงเรียนจะมีบริบทที่ไม่เอื้ออำนวย เช่น อยู่ห่างไกล ล้อมรอบด้วยป่าเขา เขื่อน พื้นที่ท้องถิ่น  หรือนักเรียนเป็นชาติพันธุ์ มีหลายชนเผ่า เป็นต้น แต่การนำเทคโนโลยีเข้าไปใช้ในโรงเรียน เป็นการสร้างความเท่าเทียมและทั่วถึงในด้านการศึกษา ซึ่งการทำให้เด็กในเขตชนบทในพื้นที่ห่างไกลได้รับการศึกษาที่มีคุณภาพในระดับเดียวกันกับเด็กที่อยู่ในเขตเมือง แต่ปัญหาสำคัญของโรงเรียนคือนักเรียนไม่มีความสนใจในการเรียนต่อ จนถึงกรณีที่มีนักเรียนออกกลางคัน รวมถึง ผู้ปกครองไม่ค่อยเห็นความสำคัญของระบบการศึกษา เนื่องจากนักเรียนต้องการทำงานช่วยครอบครัว 

ดังนั้นโรงเรียนโดยการนำของผู้อำนวยการจะต้องติดอาวุธทางความคิด โดยการศึกษาหลักสูตรว่าปัจจุบันผู้ปกครองหรือนักเรียนต้องการอะไร อะไรคือเป้าหมายสำคัญในชีวิต ดังนั้นจึงได้ดำเนินการปรับโรงเรียนให้เป็น “ตลาดทางวิชา” มีการปรับหลักสูตรทั้งระบบ ให้ผู้เรียนสามารถเข้ามาเรียนรู้ได้อย่างหลากหลาย เหมาะสมตามความต้องการด้วยตัวของเขาเองรวมถึงความต้องการของชุมชน และผู้ปกครอง โดยมีเป้าหมายสำคัญคือ “การเรียนอย่างมีความสุข” เมื่อนักเรียนมีความสุขก็จะเรียนได้อย่างมีคุณภาพตามที่ต้องการ เพราะเป้าหมายที่สำคัญของโรงเรียนที่ตั้งไว้คือ “การเรียนมีความสุขก็จะสนุกกับการเรียน”

การจัดหลักสูตรของโรงเรียน ฝ่ายวิชาการของโรงเรียนจะต้องมีการออกแบบหลักสูตร โดยการสร้างหลักสูตรตามความต้องการของนักเรียน เริ่มต้นด้วยการสำรวจความต้องการของนักเรียนก่อนเป็นอันดับแรกเมื่อสำรวจแล้วนำผลการสำรวจมาใช้ในการจัดทำหลักสูตร เพราะจะได้ทราบถึงความต้องการของนักเรียนจริงๆว่านักเรียน ชุมชน ผู้ปกครองต้องการอะไร มีเป้าหมายในการประกอบอาชีพอะไร เมื่อทราบแล้วทางโรงเรียนจะต้องนำมาออกแบบและสร้างหลักสูตร รวมถึงโรงเรียนได้มีการทำข้อตกลง MOU กับหน่วยงานต่างๆว่าหลังจากเรียนจบแล้วจะสามารถนำนักเรียนเข้าไปเรียนต่อ หรือประกอบอาชีพอะไร ตามคุณสมบัติที่เขาต้องการ โรงเรียนก็จะได้มีการสอนในวิชาต่างๆเพื่อเตรียมนักเรียนเข้าสู่ในระบบอุดมศึกษาให้ตรงตามที่สถาบันอุดมศึกษานั้นๆต้องการ  

หลักสูตรของโรงเรียนได้มีการผลิตนักเรียนออกมาตามความต้องการของนักเรียน ใน 3 ทักษะ คือ 

1. ทางด้านทักษะวิชาการ มุ่งเน้นทางด้านวิชาการ เด็กมีความเก่งทางด้านวิชาการ สามารถอ่านออก เขียนได้ มีความรู้ด้านคำนวณและด้านวิทยาศาสตร์ รวมไปถึงเทคโนโลยี

2. ทางด้านทักษะอาชีพ คือความชำนาญในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง ซึ่งนักเรียนสามารถสร้างขึ้นได้  จากการเรียนรู้จากสิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบตัว เพื่อนำไปใช้ในการประกอบอาชีพ

3. ทักษะชีวิต คือความสามารถในการจัดกระบวนการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถนักเรียนจนเกิดทักษะในการใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างมีความสุข และสามารถประกอบอาชีพตามที่ตัวเองรักและมีความสนใจ

จากวิกฤติ โควิด 19 เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของโรงเรียน ผู้อำนวยการจะต้องมีการวางแผนการจัดการเรียนการสอนอย่างดีและมีประสิทธิภาพสูงสุดตามกระแสของเทคโนโลยีที่เปลี่ยนไปอย่างรวดเร็ว จากผลกระทบของโรค  โรงเรียนได้มีการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ตามปกติ แต่มีข้อจำกัดเรื่องความพร้อมต่างๆมากมาย เช่น คุณครูก็ยังไม่มีความคุ้นชินกับโปรแกรมต่าง ๆ นักเรียนก็ไม่มีอุปกรณ์ รวมถึงสัญญาณอินเทอร์เน็ตที่ไม่ดีนัก ผู้บริหารโรงเรียนที่เกี่ยวข้องต้องวางแผนอย่างจริงจังว่าจะสนับสนุนคุณครูอย่างไร ต้องประเมินความพร้อมอย่างรอบด้าน เป้าหมายที่แท้จริงของการจัดการเรียนการสอนของโรงเรียน ก็คือการพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพ ถึงแม้ว่าการเรียนออนไลน์จะมีข้อจำกัดและอุปสรรคบ้าง แต่ วิกฤติในครั้งนี้กลับเปลี่ยนเป็นโอกาสทำให้โรงเรียน ทั้งผู้เรียนผู้สอนได้ปรับตัวให้ชินกับการเรียนออนไลน์ หลายวิชาเริ่มเห็นทิศทางความเป็นไปได้ในการเรียนออนไลน์ และมีการพัฒนาการจัดการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีการแก้ปัญหา และกำกับติดตามอย่างมีระบบ แม้ผู้บริหารและคุณครูทุกคนจะเหนื่อยแต่ก็ได้จาก “พลังความสามัคคี” ทำให้การดำเนินงานบรรลุเป้าหมาย ซึ่งการจัดการเรียนการสอนของโรงเรียนไม่จำเป็นต้องส่งชิ้นงาน หรือเอกสารต่างๆ แต่ให้นักเรียนส่งผลการปฏิบัติงาน เช่น รูปภาพ หรือคลิปวิดิโอสั้นๆในการทำงานส่งมาให้เพื่อนำมาใช้ในการวัดและประเมินผลได้อย่างมีคุณภาพ เพื่อคุณครูจะได้นำมาถอดตัวชี้วัดตามหลักสูตร เพื่อเป็นคะแนนเป็นตัวชี้วัดความรู้ของนักเรียนได้เลย

การใช้เทคโนโลยีการศึกษาในโรงเรียน โดยใช้ เทคโนโลยีที่นักเรียนถนัด และคุ้นเคย เช่น ในไลน์ ในเฟสบุ๊ค มีการตั้งกลุ่มการเรียนรู้ มีการแชร์ความรู้ที่หลากหลาย จนนักเรียนสามารถใช้เทคโนโลยีได้อย่างสนุกสนาน  เมื่อนักเรียนใช้เป็นและคุ้นเคยก็จะมีการอัพสกิลโดยให้คุณครูใช้วิธีการ Learn to share จนเริ่มมีการใช้ Platform หรือ Application อย่างหลากหลายและเรียนรู้ในระดับที่สูงขึ้น 

เพราะเทคโนโลยีการศึกษาจะต้องอธิบายสิ่งยากๆให้เข้าใจง่าย ต้องสื่อสารได้ถูกจุด ตรงใจ ยกตัวอย่าง วิธีการสอนของ Starfish Labz ที่กำลังเป็นที่นิยมของนักเรียนที่จะศึกษาหาความรู้ เพราะเรียนรู้จากง่ายไปหายาก การศึกษาที่เริ่มจากครูไปสู่นักเรียน ส่งตรงไปถึงผู้ปกครอง กลายเป็น สังคมแห่งการเรียนรู้ นั่นคือ กลายเป็นโลกดิจิทัลนำไปสู่ครอบครัว กลายเป็นการเรียนรู้ทั้งระบบ เทคโนโลยีสามารถเข้ามาเป็นตัวช่วยครูในห้องเรียน โดยจะเป็นทางเลือกที่เพิ่มประสิทธิภาพการสอนให้กับครู เป็นการแลกเปลี่ยน เรียนรู้ระหว่างครูกับเด็กมากขึ้น ซึ่งไม่ใช่เป็นการนำเทคโนโลยีมาแทนที่ครู แต่เทคโนโลยีจะช่วยในการอำนวยความสะดวกในการจัดการเรียนการสอนได้สนุกมากยิ่งขึ้น สามารถทำให้ให้การเรียนรู้เหมาะกับผู้เรียนแต่ละคนได้ ดังนั้นเทคโนโลยีการศึกษาไม่ใช่เรื่องยาก อยู่ที่เราเปิดใจในการศึกษาหาความรู้ ในการพัฒนาตัวเองและนักเรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลนั่นเอง

เห็นได้ว่า เทคโนโลยีดิจิทัลสำหรับครู ไม่ใช่สิ่งที่ครูควรรู้ แต่เป็นสิ่งที่ครูต้องรู้ เพื่อสามารถเท่าทันผู้เรียนยุคใหม่ที่เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย โดยหากมองในฐานะผู้พัฒนาการศึกษา คุณครูสามารถนำเทคโนโลยีดิจิทัลที่มีอยู่ในปัจจุบันไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ได้หลากหลายและใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้ สามารถรับฟังเพิ่มเติมได้ที่ www.StarfishLabz.com

ผอ.ยงยุทธ สงพะโยม ผู้อำนวยการโรงเรียนทองผาภูมิวิทยา จังหวัดกาญจนบุรี

คุณครูศุภมาส ศรีแดงบุตร ครูวิชาการโรงเรียนทองผาภูมิวิทยา จังหวัดกาญจนบุรี