การสะท้อนและประเมินผลการดำเนินงาน แบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาโรงเรียนอย่างยั่งยืน

กิจกรรม PLC Leader ครั้งที่ 9 โครงการสนับสนุนโรงเรียนพัฒนาตนเอง รุ่นที่ 1 และรุ่นที่ 2 ต่อเนื่องในปี 2564

หัวข้อ “การสะท้อนและประเมินผลการดำเนินงาน แบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาโรงเรียนอย่างยั่งยืน”

การสะท้อนและประเมินผลการดำเนินงาน เป็นการสะท้อนสิ่งที่ดำเนินการแล้วจากกระบวนการหรือแผนที่วางไว้ร่วมกัน โดยการนำไปเปรียบเทียบกับเป้าหมายที่ได้วางไว้ถึงความเป็นไปได้มากน้อยเพียงใด จุดที่สำคัญคือ การมีส่วนร่วมโดยเฉพาะผู้มีความรับผิดชอบโครงการในการประเมินและสะท้อนผล การรู้บทบาทของตนเอง ตลอดจนการใช้เครื่องมือในการวัดและประเมินผลโครงการที่ตรงกับเป้าหมาย และมีความสัมพันธ์กันกับกระบวนการที่ได้ออกแบบไว้ เพื่อนำใช้ประกอบการตัดสินใจในการพัฒนา ปรับปรุงโรงเรียนได้อย่างยั่งยืน

สำหรับผลการดำเนินโครงการพัฒนาโรงเรียนทั้งระบบในแต่ละมาตรการ ก.ส.ศ. ทั้ง 6 ด้าน คือ การตั้งเป้าหมาย (Goal) ระบบสารสนเทศ (Q-Info) ระบบดูแลช่วยเหลือ กระบวนการ PLC การสร้างเครือข่าย และ Classroom ของโรงเรียนต้นเรื่องทั้ง 3 โรงเรียน ได้แก่ โรงเรียนวัดดอนพุดซา โรงเรียนวัดละมุด และโรงเรียนวัดขี้เหล็ก พบว่า ผลจากการดำเนินงานที่เกิดขึ้นทั้ง 3 โรงเรียนมีความแตกต่างกัน เนื่องจากการดำเนินงานของแต่ละโรงเรียนมีจุดมุ่งหมาย (School Concept) ที่แตกต่างกัน ทั้งนี้ แต่ละโรงเรียนได้มีการเริ่มต้นจากการตั้งเป้าหมาย (Goal) ตามบริบทของโรงเรียน ถือว่าเป็นจุดที่สำคัญในการพัฒนาโรงเรียน พัฒนาผู้เรียนให้ตรงกับความต้องการ นอกจากนี้ ตามมาตรการอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นการใช้เครื่องมือช่วยในการวัดและประเมินผล เช่น Q-Info, Starfish Class เป็นต้น ระบบการให้ความช่วยเหลือ โดยการประยุกต์ชุดการเรียนรู้ Learning Box ของโรงเรียนบ้านปลาดาว การ PLC ใช้รูปแบบที่หลากหลายในการขับเคลื่อนออกแบบกิจกรรม เพื่อให้เกิดการจัดการเรียนรู้ร่วมกัน และเครือข่าย ในการสร้างความร่วมมือ การมีส่วนร่วม ไม่ว่าจะเป็นผู้ปกครอง ชุมชน วัด หน่วยงานภายนอก ศูนย์คุณธรรม (องค์การมหาชน) และมูลนิธิต่างๆ ถือได้ว่าเป็นเครื่องมือในการช่วยหนุนเสริมให้เป้าหมายของโรงเรียนประสบความสำเร็จได้ โดยเฉพาะ การ PLC ทั้ง 3 โรงเรียนได้สะท้อนสิ่งสำคัญที่เกิดขึ้นจากกระบวนการ PLC ที่ทำร่วมกัน ไม่ว่าจะเป็นความร่วมมือกับผู้มีส่วนร่วมกับครูภายในโรงเรียนที่มีการใช้และทำให้กระบวนการจัดการเรียนการสอนได้พัฒนาและนำไปสู่ห้องเรียน (Classroom) ได้ 

จากการที่โรงเรียนได้ใช้กระบวนการ หรือเครื่องมือในการสะท้อน และการประเมินผลแบบมีส่วนร่วม ไม่ว่าจะเป็นการใช้ Lesson Study ในกระบวนการของ PLC โดยการให้ครูสะท้อนทบทวนผลที่เกิดขึ้นทั้งก่อน - หลังการจัดการเรียนการสอน การใช้เครื่องมือช่วยวัดและประเมินผล Starfish Class ร่วมกับระบบ Q-Info การใช้ Effect size ในการหาคุณภาพ หรือการใช้นวัตกรรมจะส่งผลกระทบต่อผู้เรียนในระดับใด การใช้กระบวนการ PDCA สะท้อนและติดตามผล รวมไปถึงการเยี่ยมชั้นเรียน การนิเทศภายในแบบกัลยาณมิตรและมีมาตรฐาน และการร่วมกันสะท้อน AAR ซึ่งเป็นการสะท้อนผลที่เกิดขึ้นกับผู้เรียน และครู โดยเฉพาะครูถือว่าเป็นตัวแปรสำคัญ ทำให้สามารถมองเห็นถึงแนวทางในการพัฒนาทางด้านการจัดรูปแบบการเรียนการสอน ซึ่งกระบวนการหรือเครื่องมือดังกล่าวยังส่งผลให้เห็นภาพรวมที่ชัดเจนมากยิ่งขึ้นและสามารถต่อยอดนวัตกรรม ตลอดจนสามารถสะท้อนผลการดำเนินงานโครงการถึงแนวทางหรือทิศทางในการดำเนินโครงการต่อไปได้

เห็นได้ว่า ในเรื่องของการประเมินไม่ได้เน้นในเรื่องของการตัดสิน แต่เป็นการประเมินระหว่างการจัดการเรียนที่มุ่งไปสู่การพัฒนาอย่างต่อเนื่อง การให้ความช่วยเหลือ แนะนำแบบกัลยาณมิตร สามารถเป็นพลังบวกที่นำมาใช้ในการต่อเติมและสร้างแรงใจให้กับคนทำงาน ซึ่งถือว่าเป็นจุดที่สำคัญสำหรับการสะท้อนและการประเมินที่สามารถทำให้เกิดขึ้นได้ในทุกๆ โรงเรียน

ดร.สุนิสา คงสุวรรณ ผอ.โรงเรียนวัดดอนพุดซา

ผอ.ดวงภัทร สุนิมิตร โรงเรียนวัดละมุด

ผอ.สัญญา บุญสนอง โรงเรียนวัดขี้เหล็ก