Resilience Skill ล้มได้ ก็ลุกใหม่ได้

ในโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในทุกวัน การเผชิญกับสิ่งที่ไม่ได้คาดคิด อาจเกิดขึ้นได้เสมอ จากวิกฤติโควิด-19 ที่ลุกลามไปทั่วโลก น่าจะทำให้หลายคนเริ่มตระหนักว่า ไม่มีสิ่งใดแน่นอน วิถีชีวิตที่คุ้นเคยถูกท้าทายด้วยการดำรงชีวิตรูปแบบใหม่ ที่ผู้คนเชื่อมโยงกันผ่านโลกออนไลน์มากขึ้น ทักษะที่ช่วยให้ปรับตัวทันต่อการ disrupt ของเทคโนโลยี จึงมีความสำคัญต่อการทำงานในอนาคต 

Resillence ยืดหยุ่น...เพราะคุณทำได้

ทักษะอาชีพที่จำเป็นต่อไปในอนาคต อาจไม่ได้หมายถึงความชำนาญในวิชาชีพเท่านั้น แต่ยังหมายถึงทักษะการจัดการอารมณ์ และความรู้สึก พร้อมจะเปลี่ยนแปลงเมื่อเผชิญกับสถานการณ์ไม่คาคคิด ซึ่งทักษะนั้น เรียกว่า ความยืดหยุ่นทางความคิด หรือ Resillience นั่นเอง

ธรรมชาติของชีวิต มีขึ้นและลง สำหรับคนที่ขาดความยืดหยุ่นทางความคิด ก็เปรียบเสมือนพวกเขากำลังกระโดดอยู่บนพื้นแข็งๆ หากผิดพลาดก็อาจบาดเจ็บกระดูกแตกหัก ยากที่จะลุกขึ้นได้ใหม่ ในทางกลับกันคนที่มี Resillience Skill เปรียบเหมือนกำลังกระโดดอยู่บน trampoline เด้งขึ้น เด้งลง มีความยืดหยุ่นสูง แม้จะมีโอกาสบาดเจ็บ แต่ก็อาจไม่เท่าการพยายามกระโดดบนพื้นแข็งๆ 

สำหรับผู้ที่มีความยืดหยุ่นทางความคิด มักมองเห็นความเป็นไปได้ในสิ่งต่างๆ พร้อมที่จะปรับเปลี่ยน ทดลองสิ่งใหม่ๆ และไม่กลัวการเปลี่ยนแปลง

Resillience Skill ช่วยฝ่าวิกฤติได้อย่างไร

สำหรับผู้ที่มีความยืดหยุ่นทางความคิด จะสามารถพาชีวิตของตนเองให้ผ่านพ้นวิกฤติต่างๆ ไปได้ เนื่องจากพวกเขามีลักษณะนิสัยที่สำคัญ 3 ประการ คือ

1. การยอมรับความจริง การแก้ปัญหาจะเกิดขึ้นไม่ได้เลย หากเราไม่ยอมรับว่าปัญหามีอยู่จริง ไม่ว่าปัญหานั้นจะเกิดจากวิกฤติทางสังคม จากคนรอบตัว หรือจากตัวเราเอง ผู้ที่มีความยืดหยุ่นทางความคิด มักมองหาสาเหตุของปัญหาอย่างรอบด้าน ไม่ด่วนตัดสินหรือโทษสิ่งต่างๆ อย่างรวดเร็ว เพราะสำหรับผู้ที่มีความคิดยืดหยุ่น จะระลึกเสมอว่าทุกอย่างมีความเป็นไปได้ หากปัญหาไม่เกิดจากคนอื่น ปัญหาก็อาจเกิดจากตัวเรา เมื่อมองเห็นต้นตอ และยอมรับความจริงว่าเกิดอะไรขึ้น ก็จะนำไปสู่การแก้ปัญหาที่ถูกต้องได้
2. ทบทวนปัญหา สำหรับผู้ที่มีความคิดยืดหยุ่น เมื่อเผชิญกับปัญหา พวกเขาจะเริ่มทบทวนสิ่งต่างๆ อย่างรอบด้าน ปัญหาเริ่มจากจุดใด อะไรที่พาเรามาถึงวิกฤตินี้ ตัวเราเองมีบทบาทอย่างไร เราทำอะไรผิดพลาดไปหรือเปล่า การทบทวนตัวเอง ถือเป็นอีกลักษณะนิสัยหนึ่งที่สำคัญของผู้ทีมีความคิดยืดหยุ่น ที่จะช่วยให้ฝ่าทุกวิกฤติไปได้
3. พัฒนาและก้าวต่อไป หลังจากยอมรับและทบทวนปัญหาที่เกิดขึ้นแล้ว คุณลักษณะนิสัยที่ทำให้ผู้ที่มีความคิดยืดหยุ่นแตกต่างจากคนอื่นๆ คือ พวกเขาไม่หยุดอยู่แค่การยอมรับและทบทวน แต่พวกเขาไปต่อด้วยการพัฒนาตนเองจากสิ่งที่บกพร่อง ทำให้ฟื้นตัวจากวิกฤติได้ ไม่ว่าจะยากเย็นสักเพียงใด

เลี้ยงลูกรักให้มีทักษะ Resillience 

ความคิดยืดหยุ่น เป็นทักษะที่เรียนรู้และปลูกฝังได้ ช่วยให้เด็กๆ ปรับตัวได้ดีในสังคมที่มีความหลากหลาย และพร้อมปรับเปลี่ยนเมื่อเจออุปสรรค พ่อแม่สร้างทักษะนี้ให้ลูกได้ด้วยวิธีต่างๆ คือ

• มีความสัมพันธ์อันดี ความสัมพันธ์อันดีระหว่างกัน ในยุคที่ทุกคนต่างก้มมองหน้าจอ เป็นสิ่งสำคัญ ถึงแม้เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันมากขึ้น แต่สิ่งหนึ่งที่เทคโนโลยีทดแทนไม่ได้ คือ การปฏิสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน ซึ่งจะทำให้เด็กๆ พัฒนาความ “เห็นอกเห็นใจ” และการรับฟังผู้อื่น 
• ช่วยเหลือเมื่อมีโอกาส เด็กๆ ที่ขาดความมั่นใจ หรือรู้สึกว่าตนเองไม่มีคุณค่า หากพวกเขาได้ช่วยเหลือคนรอบข้าง ก็จะสร้างความรู้สึกภูมิใจในตนเองขึ้นมาได้ ลองพาลูกเข้ากลุ่มอาสาที่เหมาะกับวัยของลูก เช่น อาสาปลูกป่า อ่านหนังสือให้คนตาบอด ฯลฯ การรับรู้ว่าตนเองมีประโยชน์ต่อผู้อื่น จะพัฒนาไปสู่ Resillience Skill ได้
• ดูแลตนเองได้ สอนให้ลูกเข้าใจว่าการดูแลตนเองเบื้องต้นเป็นสิ่งสำคัญ เริ่มจากเลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ นอนหลับเพียงพอ รู้ว่าร่างกายมีขีดจำกัดเพียงใด รู้ว่าหากเปียกฝนต้องรีบอาบน้ำสระผม จะได้ไม่เป็นหวัด หรือล้างมือก่อนหยิบอาหาร สวมหน้ากากอนามัย รวมทั้ง จัดสรรเวลาผ่อนคลายให้กับตนเองด้วยการทำกิจกรรมที่เหมาะสม เพราะการดูแลตนเองได้ คือจุดเริ่มต้นของการเห็นคุณค่าในตัวเอง ที่นำไปสู่การเห็นคุณค่าคนอื่นที่แตกต่างจากเรา
• มองภาพรวมและมองไปข้างหน้า เมื่อเผชิญกับสถานการณ์ยากๆ ที่ทำร้ายความรู้สึก ชี้ให้ลูกมองที่ภาพรวมของเหตุการณ์ เช่น ความพยายามของลูกที่ผ่านมา ถึงจะไม่สำเร็จ แต่ก็เป็นโอกาสที่ลูกได้เรียนรู้มากมาย บางครั้งความเป็นเด็ก อาจทำให้ยากที่ลูกจะเข้าใจ แต่พ่อแม่ควรให้คำแนะนำ ว่าเหตุการณ์นี้เป็นเพียงส่วนประกอบหนึ่งในชีวิต อนาคตข้างหน้ายังอีกยาวไกลและโอกาสที่จะประสบความสำเร็จเกิดขึ้นได้เสมอ 
• หาโอกาสค้นพบตัวเอง ชวนลูกทำกิจกรรมหลากหลาย เพื่อให้เด็กๆ ค้นพบศักยภาพในตัวเอง ชี้ให้ลูกเห็นว่าสิ่งต่างๆ ที่ลูกพบเจอ เป็นประสบการณ์ที่หล่อหลอมตัวตนของลูก หลังจากผ่านสถานการณ์ยากๆ ในชีวิต อาจชวนลูกคุยว่าที่ผ่านมาได้เรียนรู้อะไร และประสบการณ์นั้นเปลี่ยนแปลงตัวตนของลูกไปอย่างไรบ้าง
• เข้าใจความเปลี่ยนแปลง การเปลี่ยนแปลงบางครั้งเป็นสิ่งที่น่ากลัว เพราะเราไม่รู้ว่าการเปลี่ยนแปลงนี้จะพาเราไปพบเจอกับอะไรบ้าง ช่วยให้เด็กๆ ได้มองเห็นว่าความเปลี่ยนแปลงเป็นธรรมชาติของชีวิต เช่น การเลื่อนชั้นเรียนก็ถือเป็นการเปลี่ยนแปลง หรือเมื่อพ่อแม่เปลี่ยนงาน ก็เป็นการเปลี่ยนแปลง ทำให้ลูกเข้าใจว่าการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นแทบทุกขณะในชีวิตประจำวัน ดังนั้น เป้าหมายต่างๆ ก็ปรับเปลี่ยนได้เสมอ หากเป้าหมายเดิมไม่สามารถทำได้อีกต่อไป

ท้ายที่สุดแล้ว แม้ว่าทักษะการคิดยืดหยุ่น หรือ Resilliece Skill อาจหมายถึงการเดินทางภายในจิตใจของแต่ละบุคคล แต่สำหรับพ่อแม่ ก็อาจใช้ประสบการณ์ส่วนตัว ชี้ให้ลูกเห็นเส้นทางเดินเพื่อไปสู่ทักษะนี้ได้ วิธีพัฒนาทักษะคิดยืดหยุ่นของแต่ละคนอาจแตกต่างกัน แต่จุดเริ่มต้นของทักษะนี้เกิดจากความสัมพันธ์อันดีระหว่างเด็กๆ และผู้เลี้ยงดู ที่ทำให้เด็กเห็นคุณค่าในตนเอง มีความเชื่อมั่นว่าทำสิ่งต่างๆ ได้ ดังนั้น หากพื้นฐานดี การพัฒนาทักษะต่างๆ ในชีวิตก็ทำได้ง่ายขึ้น