การบูรณาการสู่สังคมและความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์

การสอนแบบการบูรณาการสู่สังคมและความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ของโรงเรียนบ้านปลาดาว ซึ่งโรงเรียนมีการดำเนินงานอยู่ภายใต้บริหารงานของมูลนิธิโรงเรียนสตาร์ฟิชเอ็ดดูเคชั่น เป็นโรงเรียนเอกชนประเภทศึกษาสงเคราะห์ (การกุศล) สังกัดสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน(สช.) เปิดสอนนักเรียนในระดับปฐมวัยถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ปัจจุบันมีจำนวนนักเรียนทั้งหมด 233 คน ซึ่งโรงเรียนบ้านปลาดาวได้รับเลือกให้เป็นโรงเรียนพื้นที่นวัตกรรมจังหวัดเชียงใหม่ ได้ผ่านการอนุมัติให้ใช้หลักสูตรฐานสมรรถนะและเป็นโรงเรียนต้นแบบให้หน่วยงานภายนอกได้เข้าศึกษาดูงานด้านนวัตกรรมการศึกษาและการจัดการเรียนการสอนแบบสมัยใหม่ มีวิสัยทัศน์ของโรงเรียนคือให้โอกาสทางการศึกษาที่มีคุณภาพอย่างเท่าเทียมกันตามขีดความสามารถแห่งตน ทั้งนี้โรงเรียนได้มีการปรับหลักสูตรฐานสมรรถนะที่สำคัญของผู้เรียนทั้ง 6 ด้าน ประกอบด้วย การจัดการตนเอง การสื่อสาร การรวมพลังทำงานเป็นทีมการคิดขั้นสูงการเป็นพลเมืองที่เข้มแข้งและการอยู่ร่วมกับธรรมชาติและวิทยาการอย่างยั่งยืนที่มุ่งเน้นการเรียนการสอนแบบ Active Learning เพื่อให้นักเรียนเกิดทักษะในศตวรรษที่ 21 

โครงสร้างหลักสูตรโรงเรียนบ้านปลาดาวได้ดำเนินการปรับหลักสูตรเป็นหลักสูตรฐานสมรรถนะ คือ 

1.กลุ่มวิชาพื้นฐาน โดยคงรายวิชาพื้นฐาน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้ (แต่จะปรับเปลี่ยนชื่อเพื่อให้เกิดความเข้าใจมากขึ้น) คือ 1. ภาษาไทยเพื่อการสื่อสาร 2. คณิตศาสตร์ในชีวิตประจำวัน 3.วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และ 4. ภาษาอังกฤษเพื่อการสื่อสาร

2.กลุ่มบูรณาการพัฒนาทักษะและสมรรถนะ ผู้เรียนอย่างยั่งยืน นำมาบูรณาการรวมกลุ่มหน่วยการเรียนรู้หรือกลุ่มเรียนรู้วิชาหลัก 3 รายวิชาดังนี้

1.1 สังคมและความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ซึ่งเป็นการบูรณาการร่วมกับกลุ่มสาระวิชาสังคม ประวัติศาสตร์ ศิลปะ ดนตรี สุขศึกษาและพลศึกษา และเพิ่มเติมกิจกรรมนวัตกรรมและเทคโนโลยีเพื่อชีวิตและสังคม

1.2 นวัตกรรมและเทคโนโลยีเพื่อชีวิตและสังคม (Makerspace) 

1.3 วิทยาการค้นคว้าเชิงระบบ (Project Based Learning) โดยเน้นที่ผู้เรียนเป็นหลัก เพื่อให้ผู้เรียนเกิดทักษะหรือสมรรถนะจากการลงมือปฏิบัติ และสามารถเลือกแหล่งเรียนรู้ได้เอง 

3.กลุ่มกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน นั่นคือกิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี กิจกรรมนักสร้างสรรค์และกิจกรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้

เทคนิคและข้อเสนอแนะสำหรับครูที่สามารถนำไปปรับใช้ในการสอนแบบการบูรณาการสู่สังคมและความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ดังนี้

1. จัดสาระการเรียนรู้ ให้เชื่อมโยงกับการใช้ประโยชน์ในชีวิตจริง
2. จัดการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นการพัฒนาผู้เรียนให้เกิดสมรรถนะและคุณลักษณะที่จำเป็น
3. จัดการเรียนรู้เชิงรุกที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนสร้างความรู้ความเข้าใจจากการมีส่วนร่วม
4. จัดการเรียนรู้ให้ผู้เรียนได้รู้วิธีคิดและวิธีประยุกต์ใช้ความรู้ทักษะและเจตคติในการปฏิบัติงาน
5. จัดให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากบริบทรอบตัว
6. จัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนที่มุ่งสร้างอุปนิสัยคุณลักษณะที่พึงประสงค์
7. จัดการวัดและประเมินผลที่เน้นการให้ข้อมูลและการใช้ข้อมูลย้อนกลับ

ดังนั้นหัวใจสำคัญของหลักสูตรบูรณาการเป็นการเน้นผลลัพธ์การเรียนรู้ที่กำหนดทักษะที่นำไปสู่สมรรถนะและคุณลักษณะคุณค่าของผู้เรียนเมื่อจบรายวิชาที่สอนแล้วผู้เรียนจะมีสมรรถนะและคุณลักษณะอย่างไร จึงนำมาวางแผนการจัดการเรียนรู้โดยจัดเนื้อหาสาระกระบวนการเรียนการสอน การวัดและประเมินผลเพื่อให้เกิดทักษะสมรรถนะและคุณลักษณะคุณค่า ยกตัวอย่างโรงเรียนบ้านปลาดาวได้กำหนดหัวเรื่องใหญ่ (Theme) 5 เรื่อง และให้ผู้เรียนเลือกหัวข้อการเรียนรู้ด้วยตนเองหลังจากนั้นครูจะนำหัวข้อมาจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนรู้ตาม ความสนใจของผู้เรียนโดยครูจะเป็นผู้อำนวยความสะดวก (โค้ช) และจัดการเรียนรู้ให้ผู้เรียนตามผลลัพธ์การเรียนรู้ที่กำหนด และสุดท้ายการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ เป็นการวัดความรู้ ความเข้าใจของนักเรียนด้วยวิธีการที่หลากหลาย เช่น การประเมินตามสภาพจริง ตามผลงาน/ชิ้นงาน การนำเสนอ การสังเกตพฤติกรรม การสนทนา แบบทดสอบ การประเมินตนเอง หรือการประเมินโดยเพื่อน ครู ผู้ปกครอง หรือทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการประเมิน เป็นต้น เพื่อให้นักเรียนทราบถึงระดับพัฒนาการของตนเองเมื่อผู้เรียนเกิดความสนใจในการเรียนรู้ ครูสามารถนำมาบูรณาการร่วมกับกลุ่มวิชาต่างๆ ตามแผนการจัดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการการสอนแบบการบูรณาการสู่สังคมและความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์นั่นเอง

เห็นได้ว่าการสอนแบบบูรณาการสู่สังคมและความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ คือ การจัดการเรียนรู้โดยการเชื่อมโยงเนื้อหาความรู้ที่เกี่ยวข้องจากศาสตร์ต่างๆ ของรายวิชาเดียวกันหรือรายวิชาต่างๆ มาใช้ในการจัดการเรียนรู้เพื่อให้ผู้เรียนสามารถนำความคิดรวบยอดของศาสตร์ต่างๆ มาใช้ในชีวิตจริงที่มุ่งเน้นการเรียนการสอนแบบ Active Learning เพื่อให้นักเรียนเกิดทักษะในศตวรรษที่ 21 นั่นเอง